Մարդիկ շնորհակալ են Ռուսաստանին և ռուս խաղաղապահներին, որոնք դարձել են Արցախի բնակիչների անվտանգության երաշխավորը։
Հիշեցնենք` նոյեմբերի 9-ին ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինը, ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը և Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևը համատեղ հայտարարություն են ընդունել ռազմական գործողությունների դադարեցման վերաբերյալ։
Եռակողմ հայտարարության համաձայն` Լեռնային Ղարաբաղի շփման գծի և Լաչինի միջանցքի երկայնքով տեղակայվում է Ռուսաստանի Դաշնության խաղաղապահ զորակազմ ՝ 1960 զինծառայողներով, հրաձգային զենքով, 90 զրահամեքենաներով, 380 միավոր ավտոմոբիլային և հատուկ տեխնիկայով:
Ռուսաստանի Դաշնության խաղաղապահ զորախումբը տեղակայմանը զուգահեռ դուրս են բերվում հայկական զինված ուժերը։ Ռուսաստանի Դաշնության խաղաղապահ զորակազմը տեղակայվում է 5 տարի ժամկետով` 5 տարվա ժամանակահատվածով ավտոմատ երկարաձգմամբ, եթե կողմերից որևէ մեկը ժամկետի ավարտից 6 ամիս առաջ չհայտարարի այդ դրույթի կիրառումը դադարեցնելու մտադրության մասին:
Ղարաբաղում խաղաղապահ գործողության գինն ու վարկանիշը. թվերն ավելի քան խոսուն են
Հայրենիքի փրկության շարժման մասնակիցները երթով անցնում են Երևանի կենտրոնական փողոցներով։ Բաղրամյան պողոտայում անցկացված հանրահավաքից հետո դրա կազմակերպիչներն ու մասնակիցներն անցան Բաղրամյան–Սայաթ Նովա– Նալբանդյան փողոցներով, հասան Հանրապետության հրապարակ։ Այստեղ, ի դեպ, կանգ չառան կառավարության շենքի դիմաց, անցան որևէ հայտարարության ու կանգառի։
«Երեկ մենք պայմանավորվել ենք, որ այս շենքում նստած մեկին մենք ասելիք չունենք։ Գալու ենք, այսպես անտարբեր անցնելու ենք, որովհետև մենք այս շենք գալու ենք մեկ անգամ և վերջնական»,– կառավարության շենքի մոտով անցնելիս ասաց ՀՅԴ Հայաստանի ԳՄ ներկայացուցիչ Իշխան Սաղաթելյանը։
Նա նաև հիշեցրեց, որ այսօր ՀՀ նախագահը մերժել է ստորագրել Նիկոլ Փաշինյանի առաջարկը՝ ԳՇ պետի ազատման վերաբերյալ և առարկություններով վերադարձրել գործադրի ղեկավարին։ Նրա խոսքով, սա վարչապետի պաշտոնանկության ճանապարհին առաջին մեծ քայլն է։ Նշենք, որ իրավական ընթացակարգը նախատեսում է, որ վարչապետը կարող է 5 օրվա ընթացքում դարձյալ նույն առաջարկով դիմել ՀՀ նախագահին։ Նախագահը դրանից հետո և 3 օր կունենա որոշում ընդունելու` կամ ստորագրել վարչապետի առաջարկը, կամ դիմել ՍԴ։
Հանրապետության հրապարակից հետո երթն անցավ Ամիրյան փողոցով, Մաշտոցի պողոտայով ու վերադարձավ Բաղրամյան պողոտա։
Պատերազմն ավարտվեց, հոգեբանական խնդիրները մնացին. ո՞ւմ դիմել
Նշենք, որ Վազգեն Մանուկյանն այսօր հանրահավաքի ավարտին՝ երթից առաջ հայտարարել էր, որ վաղը ընդդիմությունը բեմը տրամադրում են մշակույթի գործիչներին ու մտավորականներին։
Հայրենիքի փրկության շարժման միասնական թեկնածու Վազգեն Մանուկյնը քիչ առաջ Բաղրամյան պողոտայի հանրահավաքում հայտարարեց, որ ՀՀ նախագահ Արմեն Սարգսյանը չի ստորագրել Նիկոլ Փաշինյանի առաջարկած հրամանագիրը ՀՀ ԳՇ պետ Օնիկ Գասպարյանին աշխատանքից ազատելու մասին։
«Մենք դա էինք պահանջում, նույն կարծիքը ունեցավ Արմեն Սարգսյանը։ Ես շնորհավորում եմ ձեզ։ Հաղթանակ։ Եկեք ողջունենք հանրապետության նախագահին։ Մեր ժողովուրդը կանգնած է բանակի կողքին։ Բանակը կանգնած է ժողովրդի կողքին։ Հիմա արդեն նախագահն էլ կանգնեց ժողովրդի ու բանակի կողքին»,– ասաց Մանուկյանը։
Մանուկյանի այս հայտարարությանը հավաքված բազմությունը ծափողջույններով ու ոգևորության բացականչություններով արձագանքեց։
Վազգեն Սարգսյանը նաև հայտարարեց, որ ընդդիմությունն այժմ սպասում է մյուս ուժային կառույցների հայտարարություններին։
«Թող մնացած բլոր կառույցները հայտարարեն իրենց կարծիքը։ Ես դիմում եմ բոլոր ուժային կառույցներին` հայտարարությամբ հանդես եկեք, որ դուք կանգնած եք բանակի կողքին։ Հակառակ դեպքում` դուք բանակին դեմ եք»,– ասաց նա։
Մանուկյանը նաև մեկնաբանեց, որ իրավական ընթացակարգը նախատեսում է, որ վարչապետը կարող է 5 օրվա ընթացքում դարձյալ նույն առաջարկով դիմել ՀՀ նախագահին։ Նախագահը դրանից հետո ևս 3 օր կունենա որոշում ընդունելու` կամ ստորագրել վարապետի առաջարկը, կամ դիմել ՍԴ։
Նշենք, որ ՍԴ–ն «Սահմանադրական դատարանի մասին» օրենքով նույնպես 5 օր ունի նախագահի դիմումը քննարկելու ու դրա մասին որոշում կայացնելու համար։
Վարչապետի աշխատակազմն անհիմն է համարում նախագահի առարկությունները
Այսքանով ընդդիմության այսօրվա հանրահավաքն ավարտվեց։ Վազգեն Մանուկյանը հայտարարեց, որ վաղը ընդդիմությունը բեմը տրամադրում է մշակույթի գործիչներին ու մտավորականներին։ «Վաղն այստեղ լինելու է ուրախության հավաք»,– հայտարարեց Մանուկյանը։
Մանուկյանի ելույթից հետ Բաղրամյան պողոտայից մեկնարկեց երթը Երևանի կենտրոնական փողոցներով։
Վերջին 33 տարիներին նորանկախ Հայաստանի բոլոր ղեկավարները որևէ որոշում չեն ընդունել, որով Սումգայիթում իրականացրած գործողությունները որակվեն որպես ցեղասպանություն, և դա է պատճառը, որ հայերին զուտ հայ լինելու համար սպանում ու խոշտանգում են նաև մեր օրերում։
«Եթե այդ զրկանքները, այդ ողբերգությունը կրող պետությունը չի ընդունում այդպիսի որոշումներ, որոշումները չի տարածում և չի աշխատում հասցեական թե՛ առանձին պետությունների, թե՛ միջազգային կազմակերպությունների հետ, ո՞վ պետք է դրան արձագանքի»,- ասաց նա։
Ալավերդյանի խոսքով` թշնամական Ադրբեջանում ճիշտ հակառակն է արվում` ադրբեջանական կողմը հետևողականորեն շարունակում է իր իսկ նախաձեռնած ցեղասպանությունը քողարկել և դրանք հերքող «փաստեր» հավաքագրել։ Իսկ նման իրավիճակում մեղադրանքի սլաքները միջազգային հանրության ուղղությամբ թեքելը, մեղմ ասած, տեղին չէ։
«Ադրբեջանը միջազգային բոլոր հարթակներում, բոլոր պետություններում այն լեզվով է տարածում սուտն ու կեղծիքը, որով խոսում են այդ պետություններում, բոլոր միջազգային կոնֆերանսներին Ադրբեջանը գալիս է մի տրցակ նյութերով, ու ոչ միայն տպագիր, այլև տեսանյութերով, ու տարածում դրանք ամենուր»,- նշեց Ալավերդյանը։
Նրա խոսքով` հայկական կողմը ոչ թե մեկ, այլ հարյուր-հազարավոր այդպիսի տրցակներ, բազմաթիվ ապացույցներ կարող է ներկայացնել ոչ միայն տեսանյութերի, հեռուստառեպորտաժների, այլև դատավճիռների տեսքով, որոնք ընդամենը պետք է հավաքագրել և միջազգային հարթակներում ներկայացնել։ Սակայն մեր երկրում չգիտես ինչու՝ իշխանությունները ոչ միայն փաստահավաք խումբ չեն ստեղծում, այլև ամեն տարի, երբ խնդրով մտահոգ քաղաքացիները դիմում են պատկան մարմիններին Սումգաիթյան ջարդերը դատապարտելու և դրանց իրավական որակում տալու հարցով, նրանց դիմումներն անարձագանք են մնում։
Հիշեցնենք, որ 1988թ. փետրվարի 26-ից Բաքվից 20 կիլոմետր հեռավորության վրա գտնվող Սումգայիթ քաղաքում ադրբեջանական իշխանություններն սկսեցին տեղի հայ բնակչության բնաջնջումը, որն ուղեկցվում էր հայերի ունեցվածքի զանգվածային թալանով և ոչնչացմամբ:
Մեր իշխանությունները սումգայիթյան ցեղասպանությունից այդպես էլ դասեր չեն քաղել. Ուլուբաբյան
Պաշտոնական տվյալներով՝ զոհվել է 26 հայ, ոչ պաշտոնական տվյալներով՝ զոհերի թիվը մի քանի հարյուր է։