Թերֆինանսավորում, դեղորայքային ապահովության խնդիր և դեղորայքի պաշտոնական գրանցում. սրանք Հայաստանում մանկական քաղցկեղի դեմ պայքարում գերակա խնդիրներն են, որոնք դեռևս լուծում չեն ստացել։ Sputnik Արմենիայի հետ զրույցում նման կարծիք հայտնեց Հայաստանի մանկական քաղցկեղի և արյան հիվանդությունների կենտրոնի ղեկավար Գևորգ Թամամյանը։
Խնդիրները, սակայն, այսքանով չեն սահմանափակվում։ Որոշ դեպքերում մասնագիտական, տեխնիկական ու վիրահատական դժվարություններ էլ են ծագում։ Ոլորտի մասնագետները դրանք աստիճանաբար, բայց հետևողական հաղթահարելով առաջ են շարժվում։
«Կարծում եմ`պալեատիվ օգնության հարցը առաջիկա մեկ ամսվա մեջ կլուծվի։ Կլինիկակական հետազոտությունների բացակայությունը ևս լուրջ խնդիր է, որոշակի խնդիրներ ունենում ենք նաև վիրահատական մասով և ճառագայթային սարքավորումների տեսանկյունից»,- ասաց նա։
Թամամյանի խոսքով` ըստ վիճակագրության մանկական քաղցկեղն ավելի հազվադեպ է հանդիպում և ավելի հեշտ է բուժել, քան մեծահասակներինը։ Բայց ինչպես աշխարհում, Հայաստանում ևս տարեցտարի հիվանդացության որոշակի աճ է նկատվում։
«Մենք ռեգիստոր չենք ունեցել, բայց հիմա խորը վերլուծություն ենք անում, 25 տարվա տվյալներն ենք հավաքում, բոլոր հիվանդանոցների վերլուծություն ենք անում, բայց հաշվի առնելով այն հանգամանքը, որ Հայաստանում վիճակագրությունը համապատասխանում է միջազգային վիճակագրությանը նաև տարածվածության տեսանկյունից, կարծում եմ նաև, որ աճի տեսանկյունից ևս պետք է համընկնում լինի»,- նշեց Թամամյանը։
Հայաստանում տարեկան մանկական քաղցկեղի նոր ախտորոշված 80-100 դեպք է արձանագրվում, որին գումարվում են նաև կրկնակի հիվանդացության դեպքերը։
«Հազվադեպ ունենում ենք ռեցիդիվներ, երբ ուռուցքը կրկնվում է։ Մեր կենտրոնում բուժում են ստանում արյան ոչ չարորակ հիվանդություններով երեխաները`տրոմբոցիտոմիաներ, անոմիաներ, նաև անցյալ տարվանից բուժում ստացող երեխաներ, որոնք դեռևս շարունակում են բուժվել։ Բուժում ստացողների թիվը կենտրոնում տարեկան 300-400-ի է հասնում»,- հավելեց մանկական քաղցկեղի և արյան հիվանդությունների կենտրոնի ղեկավարը։
«Ես կամ և լինելու եմ». քաղցկեղը դատավճիռ չէ
Մանկական քաղցկեղի պատճառները դեռևս բացահայտված չեն, սակայն ինչպես Հայաստանում, այնպես էլ ամբողջ աշխարհում քաղցկեղով հիվանդ երեխաներին և նրանց բուժող բժիշկներին միավորում է մեկ գաղափար` փորձել ամեն րոպե մեկով ավելի երեխայի կյանք փրկել։
Նշենք, որ մի շարք միջազգային և տեղական կազմակերպություններ համախմբում են ուժերը հատկապես փետրվարի 15-ին` մանկական քաղցկեղի դեմ պայքարի միջազգային օրը:
Շահան Գանդահարյանի փոխանցմամբ` Լիբանանում իրավիճակը սրվել է հիմնականում ֆինանսական աննախադեպ, սուր ճգնաժամի պատճառով, ինչը հասավ բարձրակետին, որովհետև լիբանանյան դրամանիշը կտրուկ, գահավեժ անկում արձանագրեց։ Ըստ նրա`թեև ցուցարարները փակում են ճանապարհները, սակայն դրանք որոշ ժամանակ անց վերաբացվում են իրավապահ մարմինների կողմից։ Բանակը նույնպես ներգրավվել է ճանապարհների ապաշրջափակման աշխատանքներում։
«Հայ համայնքը` որպես միասնական ամբողջություն, չի մասնակցում ցույցերին, սակայն կան շատ քաղաքացիներ, որոնք դժգոհ են և ցասումով փողոց են դուրս եկել` բողոքելու քաղաքական անորոշության, անհամաձայնությունների դեմ, ինչի հետևանքով ֆինանսատնտեսական ճգնաժամն ահագնանում է»,– նշեց Բեյրութի «Ազդակ» թերթի գլխավոր խմբագիրը։
Գանդահարյանի պնդմամբ` խնդիրներն անշուշտ միայն ներլիբանանյան չեն, որովհետև Լիբանանը շարունակում է հեռակառավարվել արտաքին կենտրոնների, տարածաշրջանում ազդեցության գոտիներ ունեցող գլխավոր խաղացողների կողմից, հետևաբար ճգնաժամի հանգուցալուծումը բարդ է, կառավարության հստակ կազմի ձևավորումը նույնպես տեսանելի չէ։
«Տեղի հայկական կազմակերպությունների կենսագործունեությունը համավարակի պատճառով արդեն իսկ ենթարկվել էր խիստ սահմանափակումների, ու թեև երկիրը կամաց–կամաց դուրս է գալիս այդ վիճակից, սակայն մահացության ու վարակակիրների թվերը տակավին բարձր են։ Դրան ավելացան ցույցերի պատճառով մարդկանց տեղաշարժի արգելափակումները, ինչը բնականաբար բացասական ազդեց առանց այդ էլ սառեցված ընդհանուր կենսագործունեության վրա։ Սա վերաբերում է ամբողջ Լիբանանին, հետևաբար նաև հայ համայնքի հոգևոր, հասարակական, մշակութային, քաղաքական ու սոցիալական կառույցների գործունեությանը»,– նշեց «Ազդակ» թերթի գլխավոր խմբագիրը։
Գանդահարյանի տեղեկացմամբ` չնայած ֆինանսատնտեսական սուր ճգնաժամին`լիբանանահայերի շրջանում զանգվածային արտագաղթ չկա, թեև երբ ճգնաժամ է և առկա են տարաբնույթ խնդիրներ, առաջանում է երկիրը լքելու ցանկություն, նկատվում են նման միտումներ, սակայն ներկա պահին անորոշություն է, մարդկանց տեղաշարժը կապված է մեծ ֆինանսական ծախսերի հետ։
Բեյրութի պայթյունից հետո 1100 լիբանանահայ տեղափոխվել է Հայաստան մշտական բնակության
Նույնիսկ այն մարդիկ, որոնք բանկերում հաշիվներ ունեն, չեն կարողանում շարժել իրենց գումարները, կանխիկացնել կամ փոխանցումներ կատարել։
«Ազդակ» թերթի գլխավոր խմբագրի խոսքով` Լիբանանի բանկային համակարգը տնտեսության կարևոր հենասյուներից էր, ինչն այսօր չեզոքացվել է, հիմնավորապես խախտվել, և այդ ամենն ազդում է երկիրը լքելու` մարդկանց որոշումների վրա։ Այդուհանդերձ, հայրենիքի հետ կապը կա, «Լիբանանյան ավիաուղիներ» ընկերությունը շաբաթվա կտրվածքով իրականացնում է Բեյրութ–Երևան չվերթերը, սակայն մարդկանց հոսքը զանգվածային չէ։
Նշենք, որ լիբանանյան լրատվամիջոցների տեղեկատվության համաձայն` ցուցարարներն այրվող անվադողերով ու աղբամաններով արգելափակել են Բեյրութի ելքերն ու մուտքերը։ Նման իրավիճակ է ստեղծվել նաև երկրի այլ քաղաքներում։ Բացի այդ, ցուցարարները արգելափակում են տրանսպորտային ուղիները նաև Լիբանանի հարավում։ Քաղաքացիները պահանջում են միջոցներ ձեռնարկել կյանքի պայմանները բարելավելու և պարետային ժամը վերացնելու ուղղությամբ, որը հաստատվել է երկրում կորոնավիրուսի տարածման պատճառով։
«Մենք պարտավոր ենք մնալ». բեյրութահայերը չեն պատրաստվում լքել ավերակի վերածված իրենց տները
Ատոմ Մարգարյանի դիտարկմամբ` առաջնահերթություն է նախևառաջ ոչ արդյունավետ, հատկապես կառավարման ապարատի վրա կատարվող ծախսերի սահմանափակումը, և երկրորդ` սոցիալապես խոցելի շերտերի համար անհրաժեշտ օժանդակության փաթեթների ավելացումը, հատկապես ընտանեկան նպաստներ ստացող մարդկանց տրամադրվող հատկացումների մասով, նաև սոցիալապես խոցելի մյուս շերտերի` փախստականների, Արցախից ժամանակավորապես Հայաստան տեղափոխված ընտանիքների, ինչպես նաև գործազուրկների սոցիալական օժանդակության ծրագրերի ավելացումը։
«Բայց, մեծ հաշվով, դա կարճաժամկետ, իրադրային լուծում է, իսկ երկարաժամկետ լուծումն, իհարկե, նոր աշխատատեղեր բացելուն, փոքր բիզնեսը խթանելուն միտված ծրագրերին եռանդուն կերպով օժանդակելն է, այսինքն` ֆինանսական ռեսուրսների հասանելիության մեծացումը թե՛ ուղղակի` սուբսիդավորման գործիքներով, և թե՛ անուղղակի միջոցներով` հարկային արտոնություններով։ Անհրաժեշտ է մեծացնել սկսնակ և ընտանեկան բիզնեսներին աջակցող ծրագրերի քանակը»,– նշեց տնտեսագետը։
Մարգարյանի գնահատմամբ` գործող կառավարությունն իր կեցվածքի ու գործողությունների մեջ բավականաչափ իներտ է, մի տեսակ շոկի մեջ է, դեռ ուշքի չի եկել պատերազմի հարվածներից և բոլոր ուղղություններում տնտեսական քաղաքականության առումով անորոշ վիճակ է` ռիսկերը մնում են։
Հայաստանի տնտեսությունը հետճգնաժամային վերականգնման առաջին նշաններն է ցուցադրում. Փաշինյան
Տնտեսագետը կարծում է, որ հատկապես բյուջեի ծախսային հատվածում առաջնային պետք է լինի ռազմական կորսված պոտենցիալի վերականգնումը, ինչն, ըստ նրա, անհրաժեշտ է անել շատ արագ, ինչպես նաև ստեղծել ռեսուրսների լրացուցիչ աղբյուրներ։
«Այդ ամենը գործող կառավարության ուժերից վեր է, մինչդեռ կարելի է ստեղծել հավելյալ ռեսուրսներ ստվերի հաղթահարման միջոցով։ Որոշ ոլորտներում, ինչպիսին օրինակ հանքարդյունաբերությունն է, պառլամենտական վերջին հանձնաժողովի զեկույցի համաձայն` ոչ մի մետաղական հանքավայր շահույթով չի աշխատել, ինչն աբսուրդ է։ Առաջին հայացքից հենց այդտեղ է երևակվում այն աղբյուրը, որի հնարավորություններն այս կաբինետը վաղուց պետք է բացահայտեր ու դներ շրջանառության մեջ»,– նշեց տնտեսագետը։
Մարգարյանի պնդմամբ` կառավարությունը դա չի արել և ցանկություն էլ չունի անելու, ուստի անհրաժեշտ են քաղաքական արմատական փոփոխություններ, ինչից հետո միայն կարելի է սկզբունքորեն լուծված տեսնել առկա խնդիրները։
Տեղեկացնենք, որ Պետական վիճակագրական ծառայության հրապարակած տվյալների համաձայն` Հայաստանի սպառողական շուկայում 12-ամսյա գնաճը (2021 թվականի փետրվարը` 2020 թվականի փետրվարի նկատմամբ) կազմել է 5.3 տոկոս, իսկ նախորդ ամսվա նկատմամբ` 0.6 տոկոս։
Ռազմական ծախսերը պարտքո՞վ են արել. ինչու է աճում պետական պարտքն ըստ տնտեսագետի
Վերջին 10 տարիների փետրվար ամսվա սպառողական գների ինդեքսի ուսումնասիրությունը ցույց է տալիս, որ 2021 թվականի փետրվարին արձանագրված գնաճը վերջին վեց ամսվա ընթացքում ամենաբարձրն է։
ԵՐԵՎԱՆ, 8 մարտի - Sputnik․ Անհայտ անձինք կողոպտել են «Սիսական» ջոկատի լեգենդար հրամանատար Աշոտ Մինասյանի հայրական տունը։ Լուրը Sputnik Արմենիայի հետ զրույցում հաստատեց նրա քրոջ դուստրը` Արմինե Սահակյանը։
Նշենք, որ Աշոտ Մինասյանի հայրական տունը գտնվում է Սիսիանի Լծեն գյուղում։
Մեր զրուցակցի խոսքով` այդ տանը ոչ ոք հիմա չի ապրում։ Այն որպես հայրական օջախ վերածվել էր Արցախյան պատերազմին մասնակցած որդիների թանգարանի։ Կողոպուտի մասին նրանց զանգել, տեղեկացրել է հարևանը։
«Ջարդել են ամեն ինչ և տարել են հրամանատարի` առաջին Արցախյան պատերազմի ռազմական շքանշանները: Տարել են նաև զոհված մորեղբորս` Աղվանի Մինասյանի շքանշանները ու նրա մատանին, որը պահում էինք որպես մասունք։ Աղվանի նկարները գցել են գետնին և քայլել վրայով»,–ասաց հրամանատարի ազգականը` հավելելով, որ հնարավոր է` դիտավորյալ արված քայլ է` վախեցնելու, լռեցնելու նպատակ են ունեցել։
Սահակյանը նշեց, որ տան ամեն ինչը խառնել, թափել են գետնին, տանը եղած օղիները մասամբ խմել, մասամբ բացել ու թափել են։ Սենյակներից մեկի վարագույրը մասամբ այրված է եղել, նա ենթադրում է, որ գուցե փորձել են այրել տունը։
Հիշեցնենք, որ ՀՀ ազգային անվտանգության ծառայությունը 2020-ի նոյեմբերի 14-ին ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի սպանության փորձի փաստով հարուցված քրեական գործի շրջանակներում որպես կասկածյալներ ձերբակալել էր մի շարք անձանց, այդ թվում՝ «Հայրենիք» կուսակցության ղեկավար Արթուր Վանեցյանին, ՀՀ ԱԺ նախկին պատգամավոր, ՀՀԿ խմբակցության ղեկավար Վահրամ Բաղդասարյանին, ՀՅԴ անդամ Աշոտ Ավագյանին, ինչպես նաև Սիսիանի կամավորականների ջոկատի հրամանատար Աշոտ Մինասյանին։
Բոլոր 4 կասկածյալներին մեղադրանք է առաջադրվել Քրեական օրենսգրքի 35-300-րդ հոդվածի 1-ին մասի (իշխանության յուրացման), 35-305-րդ հոդվածի (պետական, քաղաքական կամ հասարակական գործչի գործունեությունը դադարեցնելու նպատակով սպանության նախապատրաստման) և 235-րդ հոդվածի (ապօրինի զենք զինամթերք պահելու) կասկածանքով։