Հրանտ Միքայելյանի դիտարկմամբ` եթե խոսքն առնչվում է Ադրբեջանի և Ռուսաստանի հետ պայմանավորվածություններին, ապա ստացվում է, որ Ադրբեջանը տիրապետում է պայմանավորվածություններին և դրանք միայն գաղտնի են պահվում Հայաստանի քաղաքացիներից։ Ըստ նրա` իշխանությունն ուղղակի ուզում է թաքցնել իրականությունը, քանի որ վախենում է քաղաքական հետևանքներից։
«Բոլոր համաձայնություններն ամբողջությամբ ստորագրվել են Ադրբեջանի և Թուրքիայի ուղիղ ռազմական ճնշման ներքո և հայկական իշխանությունը չի էլ փորձել դաշնակիցների հետ նորմալ աշխատել, որպեսզի չեզոքացնի վտանգը։ Գաղտնի պահելու հանգամանքը բերում է մի շատ կոնկրետ հետևանքի, որ Հայաստանի ժողովուրդը, քաղաքացիական ու քաղաքական հանրությունը չի կարող այդ փաստաթղթերի դեմն առնել, հետևաբար իշխանությունն Ադրբեջանի ուղիղ ճնշման ներքո Սահմանադրություն խախտելով որոշում է Հայաստանի տարածքային ամբողջականության հարցը»,– նշեց քաղաքագետը։
Միքայելյանի կարծիքով` հավանաբար պատրաստվում է Ադրբեջանի ու Հայաստանի միջև ստորագրվելիք հուշագիր և չի բացառվում, որ Հայաստանը կճանաչի Ադրբեջանի տարածքային ամբողջականությունը` այդ կերպ փակելով արցախյան հարցը։ Հետևաբար, մեր հասարակությունը, քաղաքական ուժերը պետք է աչալուրջ լինեն, հետևեն զարգացումներին։
«Գործելաոճն այնպիսին է, որ ամեն ինչ լինի գաղտնի։ Դրան զուգահեռ տեսնում ենք օրեցօր շատացող սահմանափակումներ ազատ խոսքի, ազատ մամուլի ոլորտում, սահմանափակումներ համալսարանական դաշտում, տեղի է ունենում բոլոր ոլորտների նկատմամբ քաղաքական վերահսկողություն հաստատելու փորձ։ Չմոռանանք, որ մեզ մոտ դեռ ռազմական դրություն է, թեև երեք ամիս է, ինչ պատերազմական գործողություններ չեն ընթանում, հետևաբար այս ամենն իրար հետ կապ ունեն և ծառայում է ներկա իշխանության պահպանմանը»,– նշեց քաղաքագետը։
Ադրբեջանական զինված ծառայողների առկայությունը Սյունիքի համայնքներում պետք է բացառվի. ՄԻՊ
Անդրադառնալով ԱԳ նախարարի հայտարարությանը, որ տեղյակ չէ թե Ադրբեջանի հետ ինչ պայմանավորվածության մասին է նշել փոխվարչապետը, քաղաքագետը ցավով ընդգծեց, որ Հայաստանում վերջին շրջանում ոչ ոք ոչնչից տեղյակ չէ, նախագահն ամեն ինչ իմանում է լրատվամիջոցներից, կառավարության անդամները հերքում են մեծ հաշվով հաստատված փաստերը, ուստի Արա Այվազյանի տեսակետը զարմանք չի հարուցում։
Վերջին 33 տարիներին նորանկախ Հայաստանի բոլոր ղեկավարները որևէ որոշում չեն ընդունել, որով Սումգայիթում իրականացրած գործողությունները որակվեն որպես ցեղասպանություն, և դա է պատճառը, որ հայերին զուտ հայ լինելու համար սպանում ու խոշտանգում են նաև մեր օրերում։
«Եթե այդ զրկանքները, այդ ողբերգությունը կրող պետությունը չի ընդունում այդպիսի որոշումներ, որոշումները չի տարածում և չի աշխատում հասցեական թե՛ առանձին պետությունների, թե՛ միջազգային կազմակերպությունների հետ, ո՞վ պետք է դրան արձագանքի»,- ասաց նա։
Ալավերդյանի խոսքով` թշնամական Ադրբեջանում ճիշտ հակառակն է արվում` ադրբեջանական կողմը հետևողականորեն շարունակում է իր իսկ նախաձեռնած ցեղասպանությունը քողարկել և դրանք հերքող «փաստեր» հավաքագրել։ Իսկ նման իրավիճակում մեղադրանքի սլաքները միջազգային հանրության ուղղությամբ թեքելը, մեղմ ասած, տեղին չէ։
«Ադրբեջանը միջազգային բոլոր հարթակներում, բոլոր պետություններում այն լեզվով է տարածում սուտն ու կեղծիքը, որով խոսում են այդ պետություններում, բոլոր միջազգային կոնֆերանսներին Ադրբեջանը գալիս է մի տրցակ նյութերով, ու ոչ միայն տպագիր, այլև տեսանյութերով, ու տարածում դրանք ամենուր»,- նշեց Ալավերդյանը։
Նրա խոսքով` հայկական կողմը ոչ թե մեկ, այլ հարյուր-հազարավոր այդպիսի տրցակներ, բազմաթիվ ապացույցներ կարող է ներկայացնել ոչ միայն տեսանյութերի, հեռուստառեպորտաժների, այլև դատավճիռների տեսքով, որոնք ընդամենը պետք է հավաքագրել և միջազգային հարթակներում ներկայացնել։ Սակայն մեր երկրում չգիտես ինչու՝ իշխանությունները ոչ միայն փաստահավաք խումբ չեն ստեղծում, այլև ամեն տարի, երբ խնդրով մտահոգ քաղաքացիները դիմում են պատկան մարմիններին Սումգաիթյան ջարդերը դատապարտելու և դրանց իրավական որակում տալու հարցով, նրանց դիմումներն անարձագանք են մնում։
Հիշեցնենք, որ 1988թ. փետրվարի 26-ից Բաքվից 20 կիլոմետր հեռավորության վրա գտնվող Սումգայիթ քաղաքում ադրբեջանական իշխանություններն սկսեցին տեղի հայ բնակչության բնաջնջումը, որն ուղեկցվում էր հայերի ունեցվածքի զանգվածային թալանով և ոչնչացմամբ:
Մեր իշխանությունները սումգայիթյան ցեղասպանությունից այդպես էլ դասեր չեն քաղել. Ուլուբաբյան
Պաշտոնական տվյալներով՝ զոհվել է 26 հայ, ոչ պաշտոնական տվյալներով՝ զոհերի թիվը մի քանի հարյուր է։
Հրայր Ուլուբաբյանի դիտարկմամբ` մեր իշխանությունները կոնկրետ Սումգայիթի ջարդերից, ցեղասպանական գործողություններից հետո դասեր չեն քաղել և այդ ուղղությամբ որևէ բան չեն արել, թեև անցել է ավելի քան երեսուն տարի։ Ըստ նրա`ցեղասպանության վերաբերյալ կա միջազգայնորեն ընդունված կոնվենցիա, որը դատապարտում է կատարողներին և միտված է նման ոճրագործությունները կանխելուն։
«Այդ կոնվենցիայի տասնյակ հոդվածներից կոնկրետ երկուսի համաձայն` տուժած կողմը կարող է դիմել միջազգային դատարան։
Մենք փաստերն ունենք, որ Սումգայիթում և Բաքվում իրականացվել է ցեղասպանություն, որովհետև կա դատարանի, դատախազության որոշումը, այդ մասին է վկայում նաև քննչական խմբի հսկայածավալ աշխատանքը, սակայն մեր ղեկավարները ընդհանրապես որևէ բան չեն արել այդ ուղղությամբ միջազգային դատարան դիմելու համար, իսկ վերջին թավշյա հեղափոխությունից հետո թե՛ նախագահը, թե՛ վարչապետն իրենց ելույթներում նշում են, որ նպատակը միջազգային հանրությանը տեղեկացնելն է, որ տեղի են ունեցել նման դեպքեր, և սպասում են միջազգային հանրության գնահատականներին»,– նշեց Սումգայիթի հայերի իրավունքների պաշտպանության նախաձեռնող խմբի ղեկավարը։
Ուլուբաբյանի կարծիքով` միջազգային հանրության գնահատականներն այդ հարցում մեզ որևէ բան չեն կարող տալ, Հայոց ցեղասպանության 100–ամյակն էլ նշեցինք և շարունակ սպասում ենք միջազգային գնահատականներին։
Ըստ նրա`եթե կա կոնվենցիան և մեր երկիրը ստորագրել է այն, ուրեմն Հայաստանի ղեկավարները պարտավոր են դիմել միջազգային դատարան։
Վարչապետը հարգանքի տուրք է մատուցել Սումգայիթի ոճրագործության զոհերի հիշատակին
Ուլուբաբյանի խոսքով` ամեն տարի խոսվում է սումգայիթյան ջարդերի մասին, կազմակերպվում են տարաբնույթ գիտաժողովներ, մինչդեռ անհրաժեշտ է ստեղծել իրավագետների միջազգային խումբ, որին Ուլուբաբյանը պատրաստ է տրամադրել անհրաժեշտ բոլոր փաստաթղթերն ու ապացույցները և որն էլ պետք է ձևակերպի համապատասխան հայցն ու դիմի միջազգային դատարան։
ԵՐԵՎԱՆ, 28 փետրվարի - Sputnik. Փետրվարի 28-ը Ադրբեջանական ԽՍՀ-ում կազմակերպված ջարդերի զոհերի հիշատակի և բռնագաղթված հայ բնակչության իրավունքների պաշտպանության օրն է: ՀՀ նախագահ Արմեն Սարգսյանի անունից հարգանքի տուրք է մատուցվել Սումգայիթի զոհերի հիշատակին։ Տեղեկությունը հայտնում է նախագահի մամուլի ծառայությունը։
«Հանրապետության նախագահ Արմեն Սարգսյանի անունից այսօր Ծիծեռնակաբերդի բարձունքում հարգանքի տուրք է մատուցվել և ծաղկեպսակ դրվել անմեղ զոհերի հիշատակը հավերժացնող խաչքարի մոտ»,- նշված է հաղորդագրության մեջ։
Մեր իշխանությունները սումգայիթյան ցեղասպանությունից այդպես էլ դասեր չեն քաղել. Ուլուբաբյան
Հիշեցնենք, որ 1988թ. փետրվարի 26-ից Բաքվից 20 կիլոմետր հեռավորության վրա գտնվող Սումգայիթ քաղաքում ադրբեջանական իշխանությունները սկսեցին տեղի հայ բնակչության բնաջնջումը, որն ուղեկցվում էր հայերի ունեցվածքի զանգվածային թալանով և ոչնչացմամբ:
Պաշտոնական տվյալներով՝ զոհվել է 26 հայ, ոչ պաշտոնական տվյալներով՝ զոհերի թիվը մի քանի հարյուր է։
Սումգայիթում մարդասպանների հերոսացումն իր արտացոլումը ստացավ Արցախյան պատերազմում. ԱԳՆ