Մարկ Գրիգորյանի կարծիքով` Պենդերեցկին գործող կոմպոզիտորներից ամենահայտնին էր, համենայնդեպս Եվրոպայում այդ կարծիքին հակառակվողներ չկային, և Պենդերեցիկին գնահատվում էր որպես համաշխարհային մեծություն։
«Անձամբ ինձ համար Պենդերեցկու «Չարչարանքներն ըստ Ղուկասի» ստեղծագործությունը իր և 21-րդ դարի երաժշտության գագաթնակետերից մեկն է, որովհետև նրան հաջողվեց ցույց տալ և՛ սարսափելի վիշտ, և՛ ցավ, և՛ ողբերգություն ու դրանք վերապրելու ձևը, տեսակետը»,– ասաց թանգարան-ինստիտուտի տնօրենը։
Գրիգորյանը հիշեց` իրենց հանդիպման ժամանակ կոմպոզիտորը պատմել է իր հայ տատի մասին ու ասել, որ տատիկի միջոցով յուրատեսակ զգացում է ունեցել Հայաստանի հանդեպ, ավելին` խոստովանել է, որ հոգու մի մասնիկը Հայաստանում է։
«Պենդերեցկին գրել է Հայոց ցեղասպանության զոհերին նվիրված ստեղծագործություն` «Դավթի երրորդ սաղմոսը»։ Նա հաճախ էր գալիս Հայաստան, վերջին անգամ այստեղ էր 2019 թվականին և ֆիլհարմոնիկ նվագախմբի հետ փոքր համերգ տվեց։ Արդեն երևում էր, որ տարիքով շատ մեծ է, ապրում էր ինքնուրույն, յուրահատուկ աշխարհում, կապերն իրականացնում էր կինը, որը նույնպես հայտնի, մեծ և լուրջ երաժշտական գործիչ է»,– նշեց նա։
Գրիգորյանն ափսոսում է, որ կոմպոզիտորի հետ հանդիպել է բավականին ուշ, բայց նշեց, որ հասցրել է նրան նվիրել «Մատյան ողբերգության» անգլերեն տարբերակը։ Կարծում է, որ եթե Պենդերեցկին կադացած լիներ ստեղծագործությունը, դրանից անպայման ինչ–որ բան դուրս կգար, որովհետև հոգևոր թեմատիկան եղել է աշխարհահռչակ կոմպոզիտորի երաժշտության հիմքը։
Հիշեցնենք` 86–ամյա Քշիշտով Պենդերեցիկին մահացավ մարտի 29–ին Լեհաստանի Կրակով քաղաքում։
