ԵՐԵՎԱՆ, 23 հունվարի – Sputnik. Աշխատանքային այցով Իրանում գտնվող ՀՀ էկոնոմիկայի նախարար Վահան Քերոբյանն արդեն իսկ հանդիպումներ է ունեցել։ Նախարարը Facebook–ի իր էջում գրառում է կատարել` հայտնելով, որ հանդիպել է Իրանի հայ գործարար համայնքի հետ։
«Երեկ Թեհրանի Արարատ ակումբում հանդիպել եմ Իրանի հայ գործարար համայնքի հետ, փորձել ենք հասկանալ, թե ինչպես կարող ենք ուժեղացնել տնտեսական կապերը»,–գրել է նախարարը։
Նա հայտնել է, որ հայ համայնքի ներկայացուցիչների հետ նաև ճաշել է։
Հիշեցնենք, որ ՀՀ էկոնոմիկայի նախարար Վահան Քերոբյանը նախարարության արտաքին կապերի վարչության պետ Արմեն Այվազյանի ու արտաքին գործերի նախարարության սահմանակից երկրների վարչության երրորդ քարտուղար Գարիկ Գրիգորյանի հետ է գործուղվել Իրան։
Պիտի հասկանանք` ինչ ենք կորցրել, և գտնենք դրանք վերականգնելու մեխանիզմները. Վահան Քերոբյան
Նրանք Թեհրան են մեկնել հունվարի 22-ին և կվերադառնան ամսի 26-ին։ Գործուղման նպատակը Իրանի Իսլամական Հանրապետության հետ երկկողմ առևտրատնտեսական համագործակցության զարգացման հեռանկարները քննարկելն է։
Պետք է կտրուկ մեծացնել ռազմարդյունաբերական մշակումների ֆինանսավորումը. Քերոբյան
Լաուրա Սարգսյան, Sputnik Արմենիա
Հայաստանը վաղուց է համալրել Պակիստանից մանդարին գնողների ցանկը։ Հեռավորասիական երկրում աճեցվող այդ ցիտրուսը տեղական շուկայում ամենևին էլ նորություն չէ։ Իսլամաբադից Երևան ամսական 50-80 տոննա մանդարին է ներմուծվում։ Այդ պատճառով հայ գործարարները տարակուսում են մանդարինի հետ կապված սոցցանցերում բարձրացած աղմուկի վերաբերյալ։
Ամեն ինչ սկսվեց սոցցանցերի հայկական տիրույթում որոշ օգտատերերի մեկնաբանություններից, նրանք վրդովված էին «շուկայում Հայաստանի համար թշնամական Պակիստանից մանդարինի հայտնվելու» առիթով։ Մասնավորապես, օգտատեր Իրինա Դանիելյանը գրել էր. «Երևանում գրեթե բոլոր սուպերմարկետներն ու խանութները վաճառում են մանդարին, որը մաքսանենգ ճանապարհով (ուրիշ ինչպե՞ս) բերվել է Ադրբեջանի և Թուրքիայի մտերիմ դաշնակից հանդիսացող երկրից։ Պակիստանը ոչ միայն մասնակցել է Արցախում հայերի դեմ վերջին պատերազմին, այլև միակ պետությունն է, որը դեռ չի ճանաչել Հայաստանը»։
Գործնականում պարզվեց, որ Հայաստանն առաջին տարին չէ, որ Պակիստանից մանդարին է ներմուծում, ընդ որում՝ մեծ քանակությամբ։
Վառ, նարնջագույն, հյութալի, փափուկ ու քաղցր։ Ահա Պակիստանից ներմուծվող մանդարինների գլխավոր տարբերությունը Վրաստանից կամ Հունաստանից ներմուծվող նույն մրգից։ Sputnik Արմենիայի հետ զրույցում մանդարինի աշխարհը բացահայտող այս հուշաթերթիկով կամ ուղեցույցով կիսվեց Պակիստանից մրգեր ներմուծողներից մեկը` Քամալ Մոհամադին (Kamal Mohammadi)։
Քամալ Մոհամադին Իրանում ծնված էթնիկ քուրդ է, 1992 թվականից ապրում է Հայաստանում։ Հայաստանի հետ նրան, պատկերավոր ասած, կապեցին մակարոնները, որոնք նա 90-ականներին ներմուծում էր Իրանից` հարևան երկրի վրա վաճառելու համար։ Ավելի ուշ ամուսնացավ հայուհու հետ և ընդմիշտ մնաց Հայաստանում։
Նրա հետ մենք ծանոթացանք Երևանի մեծածախ շուկաներից մեկում, ուր ուղևորվեցինք պարզելու համար հայկական վաճառասեղաններին պակիստանյան մանդարինի «օրինական» լինելու ու ծագման հարցը։
Մոհամադին հրավիրեց իր մեծածախ կետը, բացեց փայլփլուն մանդարիններով արկղը։ Նա բացատրեց, որ պակիստանյան մանդարինի մեկ կիլոգրամը ինքը, որպես մեծածախ վաճառքով զբաղվող անձ, այսօր վաճառում է 500 դրամով, այն դեպքում, երբ իրանական, վրացական կամ հունական մանդարին այս սեզոնին գրեթե անհնար է գտնել։
«Պակիստանից միայն ու միայն նարենգի (պակիստաներեն՝ մանդարին – խմբ.) ենք բերում, դրանք ավելի հեշտ է պահելը, քանի որ կեղևը հաստ է։ Բացի այդ, դրանք Պակիստանում շատ են, դրա համար ավելի էժան են վաճառում, քան հարևանները», – ասաց նա։
Դրանից բացի Պակիստանում մանդարինն աճեցնում են սեպտեմբերից մինչև մարտի վերջ։ Նրա խոսքով` քանի որ հայկական շուկան փոքր է, ապա ամեն ամիս մեր երկիր մանդարինի երեք բեռնատար է մտնում, այսինքն՝ 50-80 տոննա։
Մենք հրաժեշտ տվեցինք Մոհամադին ու ճանապարհվեցինք այլ տեղ փնտրելու պակիստանյան մանդարիններ։
Մեր ուշադրությունը գրավեց իրանական պետհամարանիշերով ու իրանցի վարորդով բեռնատարը, որը հարևան երկրից տարբեր մթերքներ էր բերել։ Այստեղ լոլիկով, կիվիով, սխտորով և այլ միրգ–բանջարեղենով արկղեր ու տոպրակներ կային։ Հետևի պլանում հաճախորդների ուշադրությունը գրավում էին նարնջագույն մանդարինները։
Վաճառակետի տերը, ով չցանկացավ ներկայանալ, պարզաբանեց, որ ոչ մի հայ Երևանից Իսլամաբադ չի գնա մանդարին բերելու։ Մատակարարները միրգը պատվիրում են իրանցի գործընկերներից։
«Մեզնից ոչ ոք Պակիստան չի գնում մանդարին բերելու։ Ինչպես տեսնում եք՝ բեռնատարներով և՛ մանդարին, և՛ այլ ապրանք են բերել։ Մանդարինը` Պակիստանից, իսկ մնացած ապրանքը` Իրանից», – ասաց տղամարդը։
Նա նշեց, որ նախկինում նաև թուրքական ապրանք էր բերում, սակայն սեպտեմբերի 27-ից դադարեցրել են մատակարարումները, քանի որ այդ տարբերակն անընդունելի են համարում։
Մենք դիմեցինք նաև Սննդամթերքի անվտանգության տեսչական մարմին։ Գերատեսչությունում նշեցին, որ Հայաստանը պաշտոնապես արգելք չի դրել Պակիստանից ներմուծվող ապրանքի վրա, այդ պատճառով շուկայում իսկապես այդ երկրից ապրանքներ կան։
Տեսչական մարմինում հիշեցրին, որ արգելք է սահմանված Թուրքիայից ապրանքների ներմուծման վրա ու հավաստիացրին, որ ներկա պահին չկա ապրանք, որն այս տարի ներմուծված լինի Հայաստան հարևան երկրից։
ԵՐԵՎԱՆ, 1 մարտի — Sputnik. Հայկական ԱԷԿ-ի ու ռուսական «Ռոսատոմ» պետական կորպորացիայի մասնագետները պատրաստվում են ԱԷԿ-ում միջուկային ռեակտորի պաշտպանիչ պատյանի ամրապնդմանը: Տեղեկությունը Sputnik Արմենիայի հետ զրույցում հայտնեց ատոմակայանի տնօրեն Մովսես Վարդանյանը՝ մեկնաբանելով կայանի հիմնանորոգման երկարաժամկետ նախագիծը, որը մոտենում է ավարտին։ Վերանորոգումից հետո կայանը կաշխատի առնվազն մինչև 2026 թվականի վերջը՝ ժամկետի երկարաձգման հեռանկարով:
2021 թվականին կայանի վերանորոգման աշխատանքները հիմնականում կիրականացվեն ռեակտորի վրա։ Այստեղ նախատեսվում է անցկացնել դրա պաշտպանիչ պատյանի այրում (որը մեկուսացնում է ռեակտորը և միջուկային գործընթացները շրջակա միջավայրից)։ Մետաղի այրումը կամրապնդի ռեակտորի պատնեշը և թույլ կտա ամբողջ կայանին նախատեսվածից ավելի երկար ծառայել: Հենց այդ պատճառով էլ կայանի աշխատանքների ավարտից հետո կուսումնասիրեն դրա շահագործման ժամկետը 2026 թվականից հետո երկարացնելու հնարավորությունը։ Այս տեխնոլոգիայով Ռուսաստանը համաշխարհային առաջնորդներից է, «Ռոսատոմը» վաղուց և հաջողությամբ կիրառում է այն ռուսական ԱԷԿ-ների կյանքը երկարացնելու համար։ Դրա հեղինակները Կուրչատովի ինստիտուտի ֆիզիկոսներն են, իսկ կատարողները՝ «Ատոմէներգորեմոնտ» ձեռնարկության ինժեներները (երկու կազմակերպություններն էլ ընդգրկված են «Ռոսատոմի» կառուցվածքում)։
Բացի այդ, ծրագրվում է կատարելագործել ռեակտորի անվտանգության համակարգը՝ թարմացնել դրա վթարային սառեցման համակարգերն (գերտաքացման դեպքերի համար) ու հրդեհաշիջման սպլինկերային համակարգը: Բացի այդ, ռեակտորի վրա կտեղադրեն վթարային սնուցման նոր համակարգ։
ՀՀ կառավարությունն ուժը կորցրած ճանաչեց ատոմակայանի վերանորոգման պայմանագիրը
Ի վերջո, այս տարի տեղի կունենա նաև ջրի սառեցման աշտարակների արդիականացման աշխատանքների մի մասը։ Ջուրն օգտագործվում է կայանի շահագործման ժամանակ (այդ ջուրը տաքանում է միջուկային ռեակտորից ու օգտագործվում է տուրբինների ռոտացիայի համար, իսկ հետո սառեցվում է կրկնակի օգտագործման համար): Այս չորս սառեցնող աշտարակները կայանի ամենաճանաչված հատվածն են, դրանք կարելի է հեռվից տեսնել:
Այրման համար կազմվել է փաստաթղթերի անհրաժեշտ փաթեթը, ստորագրվել են պայմանագրեր կատարողների հետ, անհրաժեշտ սարքավորումները ոչ միայն ներկրվել են, այլև հավաքվել։ Նա ավելացրեց, որ դրա համար էլ խոսակցություններն այն մասին, թե ատոմակայանն իբր փակվում է ԵՄ-ի հանդեպ Հայաստանի պարտավորությունների պատճառով, բացարձակապես անհիմն են։
«Մենք պարզապես շարունակում ենք աշխատել ու չենք ուզում լսել նման խոսակցությունների կամ շահարկումների մասին», - ավելացրեց Վարդանյանը։
Ավելին, Վարդանյանն ավելացրեց, որ Եվրամիությունն ինքն է օգնություն ցուցաբերում որոշ հարցերում։ ԵՄ-ի ծրագրերից մեկի համաձայն` կանցկացվի ռեակտորի չոր հատվածամասի (բոքսի) ամրացման աշխատանքների մի մասը: Մոտ երկու շաբաթ առաջ կայանում էին մրցույթի հաղթող Սլովակիայի ընկերության մասնագետները։ Նրանք կազմել են այս տարվա աշխատանքների մոտավոր ծրագիրը։ Բացի այդ, Եվրամիության աջակցությամբ կայանում կտեղադրվեն պահուստային սնուցման դիզելային գեներատորներ (որոնք անհրաժեշտ են վերանորոգման աշխատանքների ժամանակ էլեկտրականության մատակարարման համար, երբ ռեակտորն անջատված է):
«Վաղը «Ռոսատոմից» մեծ խումբ է ժամանելու, մի քանի ընկերությունների ներկայացուցիչներ են լինելու։ Քննարկելու ենք պլանային վերանորոգման ժամանակ խնդիրների բաշխումը, որ տեղավորվենք ժամանակացույցի մեջ», - ավելացրել է Վարդանյանը։
Ռուսական «Ռուսատոմսերվիս» կորպորացիան, որը «Ռոսատոմի» դուստր ձեռնարկությունն է, շարունակում է մնալ կայանի կապիտալ վերանորոգման գլխավոր կապալառուն:
Նշենք, որ Հայաստանի ու Եվրամիության միջև Համապարփակ գործընկերության համաձայնագրի կնքումից հետո մի շարք հայտարարություններ են հնչել այն մասին, թե իբր Հայաստանը պարտավորվել է փակել կայանը։ Այնուամենայնիվ, համաձայնագրում այդ մասին ոչինչ չկա։ Էներգետիկ համագործակցության մասին բաժնում (Հոդված 42, կետ 2, կետ g) նշված է, որ «կողմերը կհամագործակցեն Մեծամորի ատոմակայանի փակմանն ու անվտանգ շարքից դուրս բերելու և գործողությունների ծրագրի ընդունմանը՝ հաշվի առնելով այն նոր հզորություններով փոխարինելու անհրաժեշտությունը Հայաստանի էներգետիկ անվտանգության համար»: Այսպիսով, փակման ժամկետ չի նշվում. նշվում է միայն, որ Հայաստանը կհիմնավորի, թե կայանը դեռ որքան կարող է սպասարկել ու ինչպես փոխարինել այն նորով (ընդ որում՝ նոր կայանը նույնպես կարող է ատոմային լինել, համաձայնագրում դրա վրա ոչ մի սահմանափակում չի դրվում):
Հայկական ատոմակայանի՝ 2020 թվականի վերանորոգումն ավարտված է․ ինչ է սպասվում հաջորդիվ
Նշենք, որ ատոմակայանների ծառայության ժամկետի երկարաձգման աշխատանքներ են տարվում նաև Եվրամիության երկրներում, մասնավորապես Բուլղարիայի «Կոզլոդույ» ԱԷԿ–ում:
Ինչ վերաբերում է ռեակտորի այրման տեխնոլոգիային՝ «Ռոսատոմը» վաղուց և հաջողությամբ կիրառում է այն Ռուսաստանի կայանների համար: Ռուսական «Հիդրոպրես» կոնստրուկտորական բյուրոն արդեն պատրաստել է ռեակտորի աշխատանքի ժամկետը մինչև 2028 թվականը երկարացնելու հնարավորության նախնական հիմնավորումը: Ավելի ճշգրիտ հաշվարկներ կարվեն ռուս և հայ մասնագետների մասնակցությամբ արյումն անցկացնեուց հետո։
Նշենք, որ հաշվի առնելով աշխատանքների մեծ ծավալը՝ այս տարի կայանը 140 օր վերանորոգման պատճառով չի գործելու։ Այդ ժամանակ պետք է մեծացնել էլեկտրաէներգիայի արտադրությունը ջերմային կայաններում։ Վերանորոգման աշխատանքների ավարտից հետո կայանը, ինչպես և նախկինում, կապահովի Հայաստանի էլեկտրաէներգիայի մինչեւ 1/3–ը:
ԵՐԵՎԱՆ, 2 մարտի - Sputnik. Այսօր՝ մարտի 2-ին, խոշոր ավտովթար է տեղի ունեցել Արմավիրի մարզում: Կան տուժածներ։ Տեղեկությունը հայտնում է shamshyan.com-ը։
«Ժամը 18:40-ի սահմաններում Արմավիր-Թալին և դեպի Քարակերտ գյուղ տանող ավտոճանապարհների հատման հատվածում բախվել են Արմավիր քաղաքի բնակիչ, 25-ամյա Գոռ Հովհաննիսյանի վարած Opel Astra մակնիշի և Քարակերտ գյուղի բնակիչ, 25-ամյա Սարգիս Խոսրովյանի վարած Opel Astra մակնիշի ավտոմեքենաները»,–գրում է կայքը:
Վթարի հետևանքով 5 հոգի մարմնական վնասվածքներով տեղափոխվել են «Արմավիր» բժշկական կենտրոն:
Հետաքննիչի հանձնարարականով ավտոմեքենաները տեղափոխվել են ոստիկանության Բաղրամյանի բաժնի պահպանվող հատուկ տարածք:
Երևանում գրանցվել է 70 վթար, որի պատճառով քաղաքում երթևեկությունը կաթվածահար է եղել
Ոստիկանությունը պարզում է վիրավորների ինքնությունը:
Վարորդները տեղում ենթարկվել են փորձաքննության, պարզվել է, որ նրանք եղել են սթափ:
Դեպքի վայրում հավաքվածներն ասել են, որ վիրավորների մեջ երեխաներ կան:
Թաիրով գյուղում տեղի ունեցած ավտովթարի հետևանքով 3 մարդ է տուժել. վարորդի վիճակը ծանր է