Ֆրանկոյի աճյունը մինչև այսօր շարունակում էր ամփոփված մնալ մայրաքաղաք Մադրիդից 60 կիլոմետր հեռավորության վրա գտնվող Նահատակների հովտում՝ հսկայական դամբարանում։
Երբ անցած տարվա ամռանը Իսպանիայում իշխանության եկան սոցիալիստները, նրանց ղեկավարը՝ վարչապետ Պեդրո Սանչեսը հայտարարեց.
«Ախր սա խայտառակություն է։ Այո, Եվրոպայի այլ երկրներն էլ են ֆաշիստական անցյալ ունեցել՝ Գերմանիան, Իտալիան։ Բայց դուք որտե՞ղ եք տեսել, որ ֆաշիստների առաջնորդների աճյուններն ամփոփված լինեն դամբարաններում»։
Եվ կառավարությունը որոշեց հանել Ֆրանկոյի աճյունը դամբարանից ու վերահուղարկավորել այն Մադրիդի գերեզմանատներից մեկում՝ գեներալի կնոջ գերեզմանի հարևանությամբ։ Հինգշաբթի օրը դա տեղի կունենա։ Իշխանությունները որոշել են Ֆրանկոյի աճյունը տեղափոխել ոչ թե մեքենայով, այլ ուղղաթիռով՝ հնարավոր միջադեպերից խուսափելու համար։
Այո, շատերը դեմ են կառավարության որոշմանը։ Ֆրանկոյի հարազատները նույնիսկ բողոք էին ներկայացրել դատարան, բայց մոտ մեկ ամիս առաջ Իսպանիայի Գերագույն դատրանը մերժեց այդ հայցը։
Արտաշիրիմելու կողմնակիցները նաև հիշեցնում են՝ դեռ 2007 թվականին պառլամենտը օրենք է ընդունել, ըստ որի Նահատակների հովտի հուշահամալիրում կարող են թաղված լինել միայն քաղաքացիական կռիվների ժամանակ զոհվածները, այնինչ գեներալ Ֆրանկոն 75 թվականին մահացել է բնական մահով։
Մանավանդ, որ այս համալիրի կառուցմանը ժամանակին մասնակցել են քաղբանտարկյալները, որոնք հետապնդման են ենթարկվել Ֆրանկոյի ռեժիմի կողմից։ Եվ Իսպանիայի իշխանություններն ասում են՝
«Այ հիմա, երբ բռնապետի աճյունը կտեղափոխվի այլ վայր, հուշահամալիրը իրոք նվիրված կլինի քաղաքացիական պատերազմի բոլոր զոհերի հիշատակին»։
Կան արդյոք աշխարհում այլ դամբարաններ, որտեղ ամփոփված են առաջնորդների աճյունները։ Քիչ են, բայց կան։ Վեիտնամի նախկին ղեկավար Հոշիմինի դամբարանը գտնվում է Հանոյում, որտեղ նա 1945 թվականի աշնանը հռչակեց Վիետնամի անկախությունը Ֆրանսիայից։ Ճիշտ է, դրանից հետո Վիետնամը երկու մասի բաժանվեց ու երկարատև պատերազմ սկսվեց, բայց դա բոլորովին այլ պատմություն է։ Չինաստանում նույնիսկ երկու դամբարան կա։ Մեկը Պեկինի Տյանանմըն հայտնի հրապարակում է՝ այնտեղ է գտնվում Մաո Ձեդունի մարմինը։ Երկրորդն էլ Նանկին քաղաքում է, որտեղ գտնվում է դեմոկրատական հեղափոխության առաջնորդ Սուն Յաթսենի դամբարանը։ Ի դեպ իր մահից առաջ՝ 1925 թվականին Սուն Յաթսենը ինքն է կարգադրել, որ իր մարմնի հետ վարվեն այնպես, ինչպես մեկ տարի առաջ Խորհրդային միությունում վարվել էին Վլադիմիր Լենինի հետ։ Այո, այժմ երբ գեներալ Ֆրանկոյի դամբարանը վերացվում է, ողջ Եվրոպայում կմնա ընդամենը մեկ դամբարան՝ Վլադիմիր Իլյիչի դամբարանը Մոսկվայի Կարմիր հրապարակում։
