Ժամանակին Երևանում մի քանի նման «Չայկա» կար, դրանք տեղափոխում էին երկրի առաջին դեմքերին և իրավամբ կոչվում «կառավարական»։ Իրենց եղբայրակիցներից դրանք տարբերվում էին առաջին հերթին համարանիշներով, խնամված էին, հիմնականում սև գույն ունեին, լրացուցիչ լուսավորող, որոշ դեպքերում՝ նաև ձայնային սարքերի բազմազանություն։ Այս ամենը և հատուկ համարներով մեքենաների հանդեպ պետավտոտեսուչների առանձնահատուկ վերաբերմունքը, թույլ էր տալիս դասակարգել դրանք նախկին Հայկական ԽՍՀ-ի տրանսպորտային միջոցների միանգամայն առանձին խմբում։

smolnarod

Հայկ Սարգսյանը «խաչասերել» է «Վոլգան» ու BMW–ն

․․․ մի հայացք գցենք ավտոտնակներին՝ նախկին Կենտկոմի, ներկայիս Ազգային Ժողովի շենքի ճարտարապետական անսամբլի անբաժանելի մասին։ Լավ եղանակին շենքի դարպասների մոտ ձանձրանում էին կանչի սպասող վարորդները՝ տարբեր տարիքի, ինտելեկտի, նախասիրությունների, երբեմն էլ տարբեր համոզմունքների տեր մարդիկ, որոնք միմյանց նման էին մի առանձնահատկությամբ՝ բարձր պրոֆեսիոնալիզմով։ «Հավասարների մեջ առաջինը», անխոս, Դեմիրճյանի «Չայկայի» վարորդն էր։ Անունը՝ Ռազմիկ։ Հմայիչ, բարեկազմ երիտասարդը սիրում էր աշխատանքի ներկայանալ այն ժամանակներում քիչ հասանելի կամուֆլյաժով։

Կենտկոմի «գարաժի» երկրորդ «Չայկան» հյուրերի համար էր, որի բանալիները վստահում էին ամենափորձառու և բոլոր առումներով(ներառյալ ալկոհոլի հետ փոխհարաբերությունները) ստուգված վարորդներին։ Հյուրերի մեքենաների հետ աշխատանքը բազմաթիվ առավելություններ ուներ, որոնք ջարդուփշուր էին անում մեկ հատիկ զգալի թերությունը՝ մշտական ղեկավարի բացակայությունը, որը, եթե խղճով մարդ էր լինում, կարող էր օգնել զանազան կենսական խնդիրների լուծման հարցում։

© Sputnik / В. Веселовский

ԳԱԶ-14, «Չայկա»

Հյուրերի «Չայկայի» վարորդի համար հյուրից որևէ բան խնդրելը կամ նրա հետ խոսակցության բռնվելը նշանակում էր ստորագրել սեփական դատավճիռը, որը հենց տեղնուտեղը ի կատար էր ածվում։ Հյուրընկալության բաժնի վարորդներից էին Սերգեյը (ՀՀ ոստիկանության նախկին պետ Վլադիմիր Գասպարյանի հայրը) և Մարտինը։

Հյուրերին մեքենաները տրամադրվում էին ըստ հյուրի կարգավիճակի կամ նրանց թվի։ Կարող էին ՊԱԶ ավտոբուս տրամադրել կամ «Վոլգա», բայց իսկապես լուրջ դեպքերը «Չայկա» էին ենթադրում, այն էլ՝ ավտոտեսուչների շքախմբով։

Այսպիսով՝ Մարտինին կարելի էր հանդիպել մե՛րթ Պավլովսկի մեքենաշինական գործարանի մետաղական թյուրիմացության ղեկին, մե՛րթ այսքան գովերգված «Չայկայի», որը նա համարում էր աշխարհի լավագույն ավտոմեքենան, անգամ երբ առաջին իսկ վերընթաց ճանապարհին այն սկսում էր փնչալ ու ցնցվել, իսկ հետո խայտառակ կերպով կանգ առնում ճանապարհի մեջտեղում։

Ինչն էլ հենց պատահեց երևանյան մի շոգ ամռանը՝ հունգարացի բարձրաստիճան ղեկավար Լասլո Մարոտիին և նրա կնոջը Սևան տանող ճանապարհի առաջին իսկ կիլոմետրերին։

© Sputnik / Григорий Сысоев

Բա ո՞ւր է խոստացածդ «Վոլգան». ինչո՞ւ հայերը Նոբելյան մրցանակի չեն առաջադրվում

«Չայկայի» ուժերը չհերիքեցին վերընթաց ճանապարհին և այն կանգ առավ այն տարիներին շատ սիրված «Чайный домик»-ի՝ հայտնի «Չայնիի» մոտ, և դա կարելի էր հաջողություն համարել, բայց բարձրաստիճան հյուրը միամիտներից չէր։ Ավարտելով Մոսկվայի բոլոր հնարավոր պարտիական բուհերը, ընկեր Մարոտին ոչ միայն վարժ խոսում էր ռուսերեն, այլև գիտեր ԽՍՀՄ-ի տեխնիկական առաջընթացի իրական արժեքը, ինչի հետևանքով տեխնիկական կանգառը որպես ծրագրային թեյախմություն ներկայացնելու փորձը բավականաչափ ծիծաղելի թվաց։

Իրավիճակը փրկեց «Չայնիի» տերը՝ իմ լավ ընկերներից մեկը։ Ընկեր Մարոտիին և նրա հիացած տիկնոջը նա ցուցադրեց, թե ինչպես են սովորական հայ մարդիկ դիմավորում հունգարացիներին, երբ վերջիններս ԽՄԿԿ-ի եղբայրական կուսակցության Քաղբյուրոյի անդամ են։

․․․ իրենց պարտքը կատարած «Չայկա»-ներն այսօր Հայաստանում և այլ երկրներում բացառիկ ավտոմեքենաներ հավաքողների հավաքածուներում հազվագյուտ օրինակներ են։ Բայց այն մեկը, որով Դեմիրճյանն էր երթևեկում, յուրահատուկ է՝ թեկուզ հենց միայն այն պատճառով, որ ցուցադրվելու է Կարեն Դեմիրճյանի անվան մարզահամերգային համալիրում։

Բայց Մեծ Բրիտանիայի թագուհին ստիպված է լինելու համակերպվել այն մտքի հետ, որ հաջորդ տարվանից այդ պետության ղեկավարն այլևս չի լինելու, որովհետև այս շաբաթ Բարբադոսի առաջին կին վարչապետ Միա Մոթլին հայտարարեց՝ մենք որոշել ենք, որ հաջորդ տարի, երբ նշվելու է մեր անկախության 55-ամյակը, դառնալու ենք հանրապետություն և անգլիական թագուհուն այլևս մեր պետության գլուխ չենք համարելու։

Էլիզաբեթ Երկրորդի նստավայրում այս լուրը սառնասրտորեն են ընդունել։ Երկու պատճառով։ Նախ, կներեք, ինչ է իրենից ներկայացնում Բարբադոսը։ Այո, հայտնի է նրանով, որ հանրահայտ խմիչքի՝ ռոմի հայրենիքն է և, ի դեպ, մասնագետները պնդում են, որ մինչև հիմա էլ աշխարհի ամենաորակյալ ռոմը Բարբադոսում են պատրաստում։ Ու մեկ էլ իրենց ազգային կերակուրն է էկզոտիկ՝ տարբեր համեմունքներով ու տարբեր եղանակներով պատրաստված թռչող ձուկ։ Հա, ու չմոռանանք, իհարկե, Ռիհաննային, որն այս կղզուց է։ Բայց այնուամենայնիվ Բարբադոսը, կներեք, Ավստրալիա կամ Կանադա չի, որտեղ էլիզաբեթ Երկրորդը պետության գլուխ է համարվում։ Եվ նման պետությունների թիվը մոտ մեկուկես տասնյակ է։

© Sputnik / Евгений Биятов

Ինչ ուզում են՝ թող անեն. եվրոպացիները կրկին փակել են սահմանները

Բուքինգհեմյան պալատի սառնասրտության երկրորդ պատճառն էլ այն է, որ այսպես կոչված Բրիտանական համագործակցություն կամ ընկերակցություն կոչվող կազմակերպությունը, այսպես ասեմ, առաձգական է՝ երկրները մեկ լքում են այն, մեկ վերադառնում։ Հիմա մի երկու օրինակ կբերեմ, բայց նախ՝ պատմական փաստեր։ Այն բանից հետո, երբ Բրիտանիան կորցրեց ամերիկյան 13 նահանգները, որոնք անկախություն հռչակեցին, բայց պահպանեց ազդեցությունը Կանադայում և Հնդկաստանում, Լոնդոնում սկսեցին մտածել՝ ինչպես կանխել երկրների անջատումը կայսրությունից, բայց միևնույն ժամանակ ինքնուրույնություն տալ գաղութներին։ Եվ 1884 թվականին Մեծ Բրիտանիայի վարչապետ լորդ Ռոզբերին առաջարկեց «Ազգերի ընկերակցություն» տերմինը։

Ինքներդ ձեզ այդքան լուրջ մի ընդունեք. էլ ինչ խորհուրդ են տվել բրիտանացիները

Խոսքը, իհարկե, Բրիտանական նախագծի մասին էր, բայց այդ բառը՝ «Բրիտանական»՝ մինչև հիմա աշխատում են չօգտագործել շատ հասկանալի պատճառով՝ շրջանցելու համար այն փաստը, որ այդ համագործակցության 50-ից ավելի անդամների գերակշիռ մասը Մեծ Բրիտանիայի նախկին գաղութներն են՝ Բարբադոսի նման։ Բայց կան նաև արտառոց փաստեր՝ ժամանակին Ֆրանսիայի նախագահ Շառլ դե Գոլը առաջարկել է միանալ համագործակցության երկրներին։ Դա փաստորեն շարունակությունն էր Մեծ Բրիտանիայի նախկին վարչապետ Ուինստոն Չերչիլի նախաձեռնության՝ ստեղծել Բրիտանիայի և Ֆրանսիայի մեկ միասնական կառավարություն։ Չանցավ։ Իսրայելի նորաստեղծ պետության ղեկավար Դավիթ Բեն Գուրիոնն էլ էր ժամանակին առաջարկում միանալ Համագործակցությանը։ Էլի չանցավ։

© AFP 2020 / JOSEP LAGO

«Դուք էլ դա կարող էիք, բայց ես արեցի»․ կոլումբոսյան ձվի առեղծվածը

Ու մի երկու խոսք էլ այն մասին, թե ինչու եմ այս Համագործակցությունը անվանում առաձգական։ Ախր մտնում և դուրս են գալիս։ Ամենավերջին օրինակը՝ Մալդիվյան կղզիները 2016-ին դուրս եկան, այս տարվա փետրվարին կրկին միացան Համագործակցությանը։ Ավելի հին օրինակ՝ 1972 թվականին Համագործակցությունից դուրս եկավ Պակիստանը՝ բողոքելով Բանգլադեշի անկախության ճանաչման դեմ, բայց 1989-ին Պակիստանը վերադարձավ, երևի հասկանալով, որ Բանգլադեշի միջազգային ճանաչման դեմ, ինչպես ասում են, խաղ չկա։

Իհարկե, Էլիզաբեթ Երկրորդի համար ամենամեծ կորուստը կլիներ, եթե իրեն այլևս պետության գլուխ չճանաչեին այնպիսի հզոր երկրներ, ինչպիսին են Կանադան և Ավստրալիան։ Բայց Կանադայում կարծես թե նման շարժում չկա։ Ավելին, մինչ մեզ մոտ ժամանակ առ ժամանակ վիճաբանում են այն մասին, թե ով է Հայաստանի առաջին տիկինը՝ Նիկոլ Փաշինյանի, թե Արմեն Սարգսյանի կինը, Կանադայում, ըստ որոշ աղբյուրների, առաջին տիկին է համարվում Էլիզաբեթ Երկրորդի նշանակած գլխավոր նահանգապետի կինը։

Նույնիսկ ձախողման դեպքում երբեք չի կարելի հուսահատվել

Իսկ Ավստրալիայում նախկին կառավարություններից մեկն առաջարկել է՝ եկեք այլևս չբարձրացնենք երկիրը հանրապետություն դարձնելու և Էլիզաբեթ Երկրորդին պետության գլուխ չճանաչելու հարցն այնքան ժամանակ, մինչև այդ կինը գահակալում է։ Չնեղացնենք թագուհուն, հետո կտեսնենք։ Ու հանրությունն ընդունեց։

Եվ վերադառնալով Բարբադոսին ասեմ՝ երբ մեր ճանապարհը սև կատու է կտրում, ասում ենք՝ դա շատ վատ նշան է։ Բայց ոչ ոք չգիտի, թե ինչ կենդանի պիտի քո ճանապարհը կտրի համարելու համար, որ դա շատ լավ նշան է։ Բարբադոսում այդպիսի կենդանի կա՝ մանգուստն է։ Հիշո՞ւմ եք Ռեդյարդ Քիփլինգի Ռիկի Տիկի Տավին։ Այ հենց այդ կենդանին է։ Ժամանակին Հնդկաստանից բերել էին որպեսզի պայքարի շաքարեղեգնի պլանտացիաները ոչնչացնող առնետների դեմ։ Բայց մի բան հաշվի չէին առել՝ ախր առնետները գիշերային կենդանիներ են, իսկ մանգուստը որսի է դուրս գալիս ցերեկը։ Միգուցե այս ձախողումը կոծկելու համար հորինեցին, թե մանգուստին հանդիպելը շատ լավ նշան է։ Չգիտեմ։ Իրականությունը պարզելու համար գնացեք Բարբադոս։