Օրերս BBC–ի ռուսական լրատվական գործակալությունը համացանցում հոդված էր հրապարակել, որում նշվում էր, որ հրատարակչության տնօրինության տակ է հայտնվել Արցախի հերոս, գեներալ–մայոր Սամվել Կարապետյանի (Օգանովսկի) հարցաքննության արձանագրությունը։ BBC–ի լրագրողը պնդում էր, որ, քննության վարկածով, Կարապետյանն իր ենթակայության տակ գտնվող անձանցից 20 հոգանոց խումբ է ձևավորել, որը 2008 թվականի մարտի 1-ի դեպքերի ժամանակ տեղակայվել է Մարշալ Բաղրամյան պողատայում գտնվող նախագահական նստավայրի նկուղում։ Քննության վարկածով` մարտի 1-ին ցուցարարների ուղղությամբ այդ խումբն է կրակել։
Կարապետյանն իր հասցեին հնչած բոլոր մեղադրանքներն արդեն հերքել է։ Sputnik Արմենիան փաստեր է հրապարակում զորահրամանատարի անձի մասին։
Գեներալի անցած ճանապարհը
Ռազմական և քաղաքական գործիչ, գեներալ–մայոր Սամվել Կարապետյանը ծնվել է 1962 թվականին Ստեփանակերտում։ Նա ազգային–ազատագրական շարժման առաջին ակտիվիստներից էր, ով եկել էր այն եզրահանգման, որ բնակչությանը պետք է նախապատրաստել զինված դիմադրության։ 1988 թվականի փետրվարին, երբ Աղդամից բազմահազարանոց ցույցը շարժվեց դեպի Ասկերան, Կարապետյանը այն 200 կամավորների թվում էր, որոնք թույլ չտվեցին շարասյուներին հայկական գյուղ մտնել։
Որտեղի՞ց Օհանովսկի ազգանունը
Սամվել Կարապետյանը, ինչպես դա ընդունված էր դիմադրության նախնական շրջանում, վերցրեց «Օգանով» կեղծանունը` մորական կողմից։ Մոր եղբայրը` Ռուդոլֆ Օգանովը, ԽՍՀՄ–ում հայտնի քրեական հեղինակություն էր։
Ավելի ուշ կեղծանունը ձևափոխվեց, փաստորեն, երկրորդ ազգանվան` Օգանովսկու`զուգահեռ անցկացնելով պատմական ռուս գեներալ Պյոտր Օգանովսկու հետ, չնայած վերջինս հայկական արմատներ չուներ։ Համաշխարհային առաջին պատերազմի տարիներին Օգանովսկին Կովկասյան IV–րդ բանակային կորպուսի հրամանատարն էր, որը թուրքերի հետ մարտնչում էր Արևմտյան Հայաստանի տարածքում։ Նա պատմության մեջ մնաց, որովհետև 1914 թվականի դեկտեմբերին Սարիղամիշի ճակատամարտի ժամանակ հրաժարվեց կատարել հրամանատարության` հետ քաշվելու մասին խուճապային հրամանը և գեներալ Յուդենիչի հետ միասին հետ մղեց, այնուհետև ջախջախեց թուրքական զորքերը։
Պատերազմ և խաղաղություն
1992-2000 թվականներին, արցախյան պատերազմի ժամանակ և նրանից հետո, Սամվել Կարապետյանը Կենտրոնական պաշտպանական շրջանի (Ստեփանակերտում տեղակայված գունդ) հրամանատարն էր։ Նրա հրամանատարության տակ գտնվող զորամասը պատվի և հերոսության խորհրդանիշ «Մարտական դրոշ»–ի է արժանացել։
Մարտական գործողությունների ընթացքում նրա հրամանատարության տակ գտնվող Կենտրոնական պաշտպանական շրջանը հետ վերցրեց շուրջ երկու տասնյակ հայկական բնակավայր, ոչնչացրեց հակառակորդի բազմաթիվ հենակետեր, մեծ թվով ռազմատեխնիկա գրավեց։
Ադրբեջանական «Էվերեստը»` նրանց զոհաբերության խորան. հաջորդ կայարանը` Լելե Թեփե
Օգանովսկին 1993 թվականի մարտին Քելբաջարի շրջանում` առաջապահ ստորաբաժանումների բախման ժամանակ, վիրավորվել էր, իսկ Հորադիզի մոտ ծանր վիրավորում ստանալուց հետո փրկվել` երեք օրում մի քանի վիրահատության ենթարկվելով։
Պարգևներ և պաշտոններ
Գեներալ Կարապետյանը արժանացել է Արցախի բարձր պարգև «Ոսկե արծիվ» շքանշանին։ Նա ՀՀ 1-ին աստիճանի «Մարտական խաչ» շքանշանով պարգևատրված առաջին հրամանատարներից մեկն է։ 2000 թվականից Կարապետյանը Արցախի պաշտպանական գերատեսչությունում բարձր պաշտոններ է զբաղեցրել։ Արցախի պաշտպանբության փոխնախարարի պաշտոնից ազատվել է 2019 թվականի ապրիլին։
Այժմ գլխավորում է ԼՂՀ ֆուտբոլի ֆեդերացիան և Ազատամարտիկների միությունը։
Հսկայական տարբերություններին հակառակ՝ նույնիսկ մեր մշակութային կապերն էին բավական սերտ, որովհետև բոլոր հանրապետություններում պարբերաբար այլ ազգերի մշակութային օրեր կամ տասնօրյակներ էին անցկացվում։ Հիշում եմ հայաստանցիների ամենամեծ զարմանքը, երբ էստոնական երգչախումբը Երևանում հոյակապ կատարեց մեր «Ծիծեռնակը»։ Բոլորը մոտենում էին երգչախմբի ղեկավարին և հիացմունքով ասում. «Էս ինչ լավ եք զգում մեր հայկական հոգին»։ Իսկ խմբավարը հա զարմանում ու զարմանում էր. «Բայց չէ՞ որ դա մեր ազգային էստոնական երգն է»։
Թե ինչպես է պատահել, որ միմյանցից շատ հեռու ապրող երկու ժողովուրդներ նույն երգը իրենցն են համարում, կարծեմ, մինչև հիմա էլ պարզված չէ։ Բոլոր դեպքերում, էստոնացիներն այսօր նշում են Անկախության տոնը։ Հայաստանի նման Էստոնիան էլ, դարեր շարունակ լինելով օտարների լծի տակ, առաջին անգամ անկախություն հռչակեց ավելի քան 100 տարի առաջ՝ 1918 թվականին։ Եվ ուրեմն առիթ կա մի երկու հետաքրքրական փաստ ներկայացնելու այդ շատ փոքր, բայց շատ գեղեցիկ ու շատ առաջադեմ երկրի մասին։
Դպրոցից սկսեմ։ Դեռ իննսունականներին Էստոնիայի բոլոր դպրոցները միացվել էին ինտերնետին, հիմա այնտեղ արդեն տարրական դպրոցում սկսում են ծրագրավորում անցնել: Ուսուցիչները դասարան չեն մտնում ավանդական դասամատյաններով, ինչպես մեզ մոտ է: Այդ դասամատյանը էլեկտրոնային է, այսինքն, ուսուցչի սեղանին համակարգիչ կա, և դասամատյանը հենց դա է: Սա հաստատ մեր երեխաներին դուր չի գա։
Եթե ես լինեի դպրոցում, ինձ էլ դուր չէր գա, որովհետև այդ էլեկտրոնային դասամատյանում ամեն ինչ արձանագրվում է՝ էլ չես կարող դասից փախչել, գնալ կինո «Պիոներ» կամ պոնչիկանոց, ինչպես մենք էինք անում ժամանակին, չես կարող վատ գնահատականդ ծնողներից թաքցնել, ինչպես մենք էինք անում ժամանակին, որովհետև բոլոր ծնողները տանը նստած իրենց համակարգչի միջոցով շատ հանգիստ կարող են հետևել այդ էլեկտրոնային դասամատյանին և տեսնել՝ իրենց երեխան դասի եկե՞լ է, թե՞ չի եկել, հի՞նգ է ստացել, թե՞ երկուս, դասատուն նրա վարքից բողոքո՞ւմ է, թե՞ ոչ: Ճիշտ է, դուք հնարավորություն ունեք հետևելու միայն ու միայն ձեր երեխայի առաջադիմությանը, նրա համադասարանցիների տվյալները ձեզ մատչելի չեն:
Ինչպես է հոսող ջուրը Մարսում վերածվել սառույցի, կամ «Մարսյան էլիտար ակումբին» միացավ ԱՄԷ–ն
Դպրոցից սկսեցի, որովհետև էստոնացիները, որոնք ճիշտ է, մեզ նման ո′չ նավթ, ո′չ գազ, ո′չ էլ շատ էական այլ բնական պաշարներ ունեն, միանգամից հասկացան՝ նման պայմաններում զարգացման միակ ճանապարհը կրթությունն ու նորագույն տեխնոլոգիաներն են: Հիմա նրանք կրթությանը հատկացնում են իրենց համախառն ներքին արդյունքի վեց տոկոսը: Նկատեք՝ ոչ թե տարեկան բյուջեի, այլ ներքին համախառն արդյունքի վեց տոկոսը. դա հսկայական թիվ է: Դեռ 15 տարի առաջ էստոնացիները սկսեցին ստանալ էլեկտրոնային անձնագրեր: Դա քարտ է, որում ներառված են ձեր տվյալները, նաև ձեր էլեկտրոնային ստորագրությունը, այսինքն, դրանով կարող եք համակարգչում ստորագրել ցանկացած փաստաթուղթ: Վերջապես այդ քարտով կարող եք քվեարկել ընտրությունների ժամանակ։ Ընդ որում՝ տանը, բազմոցին նստած, առանց ներկայանալու ընտրատեղամաս։
Շատ ավելի երկար կցանկանայի պատմել Էստոնիայի մասին, բայց, ցավոք, ժամանակը սուղ է։ Սակայն քանի որ սկզբում մեր ու էստոնացիների նմանության մասին խոսեցի, հիմա էլ հանուն արդարության պիտի նշեմ տարբերությունը։
Հիշո՞ւմ եք, երբ, այսպես ասենք՝ բարեփոխում էինք մեր մայրաքաղաքի կենտրոնը ու քանդում էինք հին տները, դրա դեմ բողոքողներն այսպիսի հակափաստարկ էին լսում՝ պարզապես ազատվում ենք աղբից, «սարայներից»։
Էստոնացիները բոլորովին այլ մոտեցում ցուցաբերեցին՝ պատկառելի գումարներ ներդրեցին, բայց լիովին պահպանեցին այսպես կոչված Հին քաղաքը, օգտագործեցին դրա ամեն սանտիմետրը՝ պատկերասրահներ, հուշանվերների խանութներ, սրճարաններ և ռեստորաններ բացելու համար։ Ինքս եղել եմ մի գեղեցիկ քառահարկ միջնադարյան շենքում, որի բոլոր չորս հարկերում տարբեր ռեստորաններ են՝ մեկը մյուսից հետաքրքիր։ Ու միշտ մտածել եմ՝ իսկ միգուցե հենց անցյալի նկատմամբ անչափ հոգատա՞ր վերաբերմունքն է տեխնոլոգիապես գերզարգացած պետության կայացման երաշխիքը։
Ժամանակակից աշխարհում ֆուտբոլային ատրիբուտներից մեկն է դարձել դաջվածքը։ Շատ ֆուտբոլիստներ իրենց մարմնի տարբեր մասերում դաջվածքներ են անում, բայց պարզվում է` դա ոչ թե գեղեցկություն համար է արվում, այլ յուրաքանչյուր դաջվածք ունի իր նպատակը, իսկ երբեմն դաջվածքը ֆուտբոլիստին հավատ կամ հիշողություն է ներշնչում։
«Արարատի» ֆուտբոլիստ, կոլումբիացի Խուան Բրավոն հինգ դաջվածք ունի և հետաքրքիր է, որ նրա մոտ կա դաջվածք, որը նվիրված է ընտանիքին, բայց ամենակարևորը Բրավոյի համար մորը նվիրված դաջվածքն է։
«Ես առաջին անգամ դաջվածք անելու որոշում կայացրի 2012 թ.-ին։ Այս որոշումը կայացվեց, որովհետև ուզում էի մորս հիշողությունն ունենալ իմ մաշկի վրա ողջ կյանքիս ընթացքում։ Դա իմ հարգանքի տուրքն է այն կնոջը, որն ինձ կյանք է պարգևել, և դա իմ կյանքի ամենագեղեցիկ որոշումն էր»- ասում է Բրավոն։
Բրավոն իր մորը չի տեսել, որոշել է կրել նրան ոչ միայն որպես հիշողություն, այլ նրա անունը դաջելով իր մարմնին` ապահովել մոր ներկայությունը իր մարմնի վրա ու հոգու մեջ, ինչը կոլումբացուն միշտ ուժ է տալիս։ 30–ամյա ֆուտբոլիստը նշում է, որ իր դաջվածքներն ինչ–որ նկարներ չեն մոդային հետևելու համար։
«Իմ դաջվածքներից յուրաքանչյուրի նշանակությունը և ոգեշնչումը իմ սիրելի մարդիկ են, բայց նաև դրանցից յուրաքանչյուրում ես պատմում եմ իմ պատմությունը, հավատում եմ, որ դրանք շատ բարձր զգացմունքային արժեք ունեն, ուստի յուրաքանչյուր դաջվածք ներկայացնում է իմ կյանքի մի հատվածը»,– ասում է «Արարատի» ֆուտբոլիստը։
Հենց դաջվածքներն ուշադիր ուսումնասիրելով պարզվում է, որ Բրավոն սկսել է ֆուտբոլով զբաղվել իր երկու եղբայրների շնորհիվ, որոնք կրտսեր եղբոր մեջ տեսել են ապագա ֆուտբոլիստին։
«Մեջքիս վրա դաջվածք ունեմ, որը նվիրված է իմ երկու եղբայրներին, որոնք ինձ ֆուտբոլ են նվիրել։ Երկու հոգու, որոնց սիրում եմ, որովհետև նրանց հետ միասին դժվար ժամանակներ եմ ապրել և օգնել ենք միմյանց։ Մենք առաջ ենք գնացել՝ հաղթահարելով բոլոր խնդիրները։ Գոլ խփելուց հետո ես սովորաբար չեմ համբուրում իմ դաջվածքներից որևէ մեկը։ Երբ ես գոլ եմ խփում, ձեռքերս բարձրացնում եմ դեպի երկինք ՝ հարգանքի տուրք մատուցելով Աստծուն և մորս, թող նա հանգչի խաղաղությամբ»,- նշում է Բրավոն։
«Արարատի» մեկ այլ ֆուտբոլիստ` Քրիստիան Խիմենեսը, 5 դաջվածք ունի։ Նշում է, որ դաջվածքներն իր պատմությունը մարդկանց ներկայացնելու միջոց չեն։
«Այս ամենն ինձ դուր եկած բաները տեսնելու ձև է, նաև ինձ համար իրոք նշանակություն ունեցող բաներն են։ Ես երկար չեմ մտածել, ի սկզբանե էլ ինձ համար պարզ էր, որ դաջվածք եմ ունենալու, և երբ կարողացա՝ առանց հապաղելու արեցի իմ առաջին դաջվածքը»,– ասում է ֆուտբոլիստը:
Պարզվում է, որ յուրաքանչյուր դաջվածք կոնկրետ նպատակ ունի Խիմենեսի համար, բայց այդ հինգ դաջվածքների մեջ Խիմենեսն ունի ամենասիրելին։
«Ունեմ դաջվածք գնդակի տեսքով, ինչը իհարկե ֆուտբոլին է նվիրված։ Բայց շատ եմ սիրում ձախ ձեռքիս ու ոտքիս արված դաջվածքները, որոնք նվիրված են ընտանիքիս ու մասնավորապես եղբորս»- ցուցադրում է ֆուտբոլիստն ու համբուրում դաջվածքը։
Վերջում հավելենք, որ իսպանացի Քրիստիան Խիմենեսը 24 տարեկան է ու «Արարատի» կազմում խաղում է աջ պաշտպանի դիրքում։ Հայաստանում սկսել է հանդես գալ 2019 թվականին, երբ պայմանագիր ստորագրեց «Լոռիի» հետ։ Մեկ մրցաշրջանի վանաձորյան թիմի կազմում հանդես գալուց հետո տեղափոխվեց «Արարատ»։
Խուան Բրավոն 30 տարեկան է, հանդես է եկել արգենտինական տարբեր թիմերում, եղել է Կոլումբիայի մինչև 20 տարեկանների հավաքականի կազմում։ Ինչպես և Խիմենեսը, վերջին ակումբը «Արարատ» տեղափոխվելուց առաջ եղել է «Լոռին»։
Սերբ վարսահարդարը «դաջվածքներ» է անում մազերի վրա. տեսանյութ
ԵՐԵՎԱՆ, 24 փետրվարի - Sputnik. ՀՀ մարդու իրավունքների պաշտպան Արման Թաթոյանի դեմ ադրբեջանական լրատվամիջոցներում շարունակվում են վիրավորանք ու ատելություն պարունակող հրապարակումներ` նրան անվանելով «ֆաշիստական մանրէով վարակված չինովնիկ», «երկերեսանի» և այլն: Թաթոյանը Facebook–ի իր էջում գրառում է արել` հայտնելով այդ մասին։
«Ադրբեջանական լրատվամիջոցի այս հոդվածը պաշտպանի այն հայտարարությունների կապակցությամբ է, որոնք առնչվում են Հայաստանի Սյունիքի մարզի սահմանային գյուղերի բնակիչների իրավունքների պաշտպանությանը: Ըստ հոդվածի` ՀՀ մարդու իրավունքների պաշտպանի այս հարցերով հայտարարությունները մեծ դժգոհություն են առաջացրել ադրբեջանական լրատվամիջոցներում»,–նշված է Թաթոյանի գրառման մեջ։
Նրա խոսքով` ադրբեջանական հոդվածն այնպիսին է, որ դարձյալ ակնհայտ ցուցադրում է հայատյացության հիմքեր: Թաթոյանը նշում է, որ շարունակելու է սահմանային բնակիչների իրավունքների պաշտպանությանն ուղղված աշխատանքները` անկախ որևէ ճնշումից:
Հիշեցնենք, որ փետրվարի 17-ին Թաթոյանը Facebook–ի իր էջում գրառում էր արել ու վեր հանել Սյունիքի մարզի Կապան քաղաք, Ներքին Հանդ, Շիկահող, Սրաշեն գյուղերի խնդիրները։
Մասնավորապես, ՄԻՊ–ն արձանագրել էր, որ ադրբեջանական զինված ծառայողների առկայությունը Կապան քաղաքից Ճակատեն ու Սյունիքի մարզի Կապան համայնքի այլ գյուղեր տանող ճանապարհին լրջորեն խաթարել է խաղաղ բնակիչների ու առաջին հերթին գյուղացիների ազատ տեղաշարժն այդ ճանապարհով։
Թաթոյանը հայտնել էր նաև, որ զինված ծառայողների առկայությունը կամ նրանց ցանկացած տեսակի տեղաշարժը կոպտորեն ոտնահարում են բնակիչների սեփականության իրավունքը, այդ թվում՝ ապրուստի միջոց վաստակելու նրանց հնարավորությունը։
Թաթոյանը ՌԴ դեսպանի հետ խոսել է Ադրբեջանում պահվող գերիների վերադարձի հրատապության մասին