Ով է գեներալ Սամվել Կարապետյանը, և ինչպես նա դարձավ «Օգանովսկի»
(Թարմացված է 11:22 09.08.2019)
Արցախի հերոս, գեներալ-մայոր Սամվել Կարապետյանի (Օգանովսկու) մասին BBC-ի աղմկահարույց հրապարակման համատեքստում Sputnik Արմենիան ներկայացնում է գեներալի անցյալը։Օրերս BBC–ի ռուսական լրատվական գործակալությունը համացանցում հոդված էր հրապարակել, որում նշվում էր, որ հրատարակչության տնօրինության տակ է հայտնվել Արցախի հերոս, գեներալ–մայոր Սամվել Կարապետյանի (Օգանովսկի) հարցաքննության արձանագրությունը։ BBC–ի լրագրողը պնդում էր, որ, քննության վարկածով, Կարապետյանն իր ենթակայության տակ գտնվող անձանցից 20 հոգանոց խումբ է ձևավորել, որը 2008 թվականի մարտի 1-ի դեպքերի ժամանակ տեղակայվել է Մարշալ Բաղրամյան պողատայում գտնվող նախագահական նստավայրի նկուղում։ Քննության վարկածով` մարտի 1-ին ցուցարարների ուղղությամբ այդ խումբն է կրակել։
©
Sputnik / Aram Nersesyan ,
Կարապետյանն իր հասցեին հնչած բոլոր մեղադրանքներն արդեն հերքել է։ Sputnik Արմենիան փաստեր է հրապարակում զորահրամանատարի անձի մասին։
Գեներալի անցած ճանապարհը
Ռազմական և քաղաքական գործիչ, գեներալ–մայոր Սամվել Կարապետյանը ծնվել է 1962 թվականին Ստեփանակերտում։ Նա ազգային–ազատագրական շարժման առաջին ակտիվիստներից էր, ով եկել էր այն եզրահանգման, որ բնակչությանը պետք է նախապատրաստել զինված դիմադրության։ 1988 թվականի փետրվարին, երբ Աղդամից բազմահազարանոց ցույցը շարժվեց դեպի Ասկերան, Կարապետյանը այն 200 կամավորների թվում էր, որոնք թույլ չտվեցին շարասյուներին հայկական գյուղ մտնել։
Որտեղի՞ց Օհանովսկի ազգանունը
Սամվել Կարապետյանը, ինչպես դա ընդունված էր դիմադրության նախնական շրջանում, վերցրեց «Օգանով» կեղծանունը` մորական կողմից։ Մոր եղբայրը` Ռուդոլֆ Օգանովը, ԽՍՀՄ–ում հայտնի քրեական հեղինակություն էր։
©
Sputnik / Asatur Yesayants.
Ավելի ուշ կեղծանունը ձևափոխվեց, փաստորեն, երկրորդ ազգանվան` Օգանովսկու`զուգահեռ անցկացնելով պատմական ռուս գեներալ Պյոտր Օգանովսկու հետ, չնայած վերջինս հայկական արմատներ չուներ։ Համաշխարհային առաջին պատերազմի տարիներին Օգանովսկին Կովկասյան IV–րդ բանակային կորպուսի հրամանատարն էր, որը թուրքերի հետ մարտնչում էր Արևմտյան Հայաստանի տարածքում։ Նա պատմության մեջ մնաց, որովհետև 1914 թվականի դեկտեմբերին Սարիղամիշի ճակատամարտի ժամանակ հրաժարվեց կատարել հրամանատարության` հետ քաշվելու մասին խուճապային հրամանը և գեներալ Յուդենիչի հետ միասին հետ մղեց, այնուհետև ջախջախեց թուրքական զորքերը։
Պատերազմ և խաղաղություն
1992-2000 թվականներին, արցախյան պատերազմի ժամանակ և նրանից հետո, Սամվել Կարապետյանը Կենտրոնական պաշտպանական շրջանի (Ստեփանակերտում տեղակայված գունդ) հրամանատարն էր։ Նրա հրամանատարության տակ գտնվող զորամասը պատվի և հերոսության խորհրդանիշ «Մարտական դրոշ»–ի է արժանացել։
Մարտական գործողությունների ընթացքում նրա հրամանատարության տակ գտնվող Կենտրոնական պաշտպանական շրջանը հետ վերցրեց շուրջ երկու տասնյակ հայկական բնակավայր, ոչնչացրեց հակառակորդի բազմաթիվ հենակետեր, մեծ թվով ռազմատեխնիկա գրավեց։
Ադրբեջանական «Էվերեստը»` նրանց զոհաբերության խորան. հաջորդ կայարանը` Լելե Թեփե
Օգանովսկին 1993 թվականի մարտին Քելբաջարի շրջանում` առաջապահ ստորաբաժանումների բախման ժամանակ, վիրավորվել էր, իսկ Հորադիզի մոտ ծանր վիրավորում ստանալուց հետո փրկվել` երեք օրում մի քանի վիրահատության ենթարկվելով։
Պարգևներ և պաշտոններ
Գեներալ Կարապետյանը արժանացել է Արցախի բարձր պարգև «Ոսկե արծիվ» շքանշանին։ Նա ՀՀ 1-ին աստիճանի «Մարտական խաչ» շքանշանով պարգևատրված առաջին հրամանատարներից մեկն է։ 2000 թվականից Կարապետյանը Արցախի պաշտպանական գերատեսչությունում բարձր պաշտոններ է զբաղեցրել։ Արցախի պաշտպանբության փոխնախարարի պաշտոնից ազատվել է 2019 թվականի ապրիլին։
Այժմ գլխավորում է ԼՂՀ ֆուտբոլի ֆեդերացիան և Ազատամարտիկների միությունը։
թեգերը:
Դրախտն աշխարհի վրա այսպիսի տեսք ուներ․ ինչի՞ մասին են պատմելու Գնիշիկի կիրճի գտածոները
(Թարմացված է 17:58 28.05.2020)
ՀՀ ԳԱԱ Հնագիտության և ազգագրության ինստիտուտի գիտաշխատող, հնագետ Բորիս Գասպարյանը Sputnik Արմենիայի թղթակցի հետ զրույցում ասել է՝ ինչով են եզակի Գնիշիկի կիրճի էնեոլիթի ժամանակաշրջանի բնակավայրի տարածքի պեղումների արդյունքները։Արենիի հայտնի քարանձավից երեք կիլոմետր հեռավորության վրա մի քանի դար առաջ խաղողի այգի է եղել։ Այստեղ աճում էր նույնանուն հայկական խաղողի էնդեմիկ տեսակը, որից իսկական «աստվածների նեկտար» էին արտադրում։
Այսօր այգիներից միայն փլատակներ են մնացել։ Տարածքում հայտնաբերված շինությունները թվագրվում են XIII-XIV դարերով։
©
Photo : provided by Boris Gasparyan
Արենիի նեոլիթյան քարանձավների համալիրը
Կարստային Գնիշկի ձորում գտնվող էնդեմիկ այգին հայտնաբերվել է 2014 թվականին։ Այն բացահայտել է ՀՀ ԳԱԱ Հնագիտության և ազգագրության ինստիտուտի գիտաշխատող, հնագետ Բորիս Գասպարյանի ղեկավարած գիտական արշավախումբը։
Այրված ու մասնատված դիեր, երեխաների գանգեր, գայլի ոսկորներ. Արտանիշի դամբարանի առեղծվածը
Հնագետների նույն խումբը 2007 թվականին աշխարհի համար բացահայտել է Արենիի նեոլիթյան քարանձավների համալիրը որպես գինեգործության բնօրրան. այստեղ գտել են աշխարհի ամենահին գինու հնձանը։
©
Photo : provided by Boris Gasparyan
Գնիշիկի կիրճ, խաղողի այգի
Sputnik Արմենիայի թղթակցի հետ զրույցում Գասպարյանն ասաց, որ հայտնի չէ, թե երբ է այգին հիմնվել, սակայն նման եզակի գտածոյի մասին պետք է իմանան բոլորը։
«Կորոնավիրուսի համավարակից հետո այգին բաց կլինի զբոսաշրջիկների համար», - խոստացավ Գասպարյանը։
Ինչո՞վ է այն եզակի
Ժամանակակից հայ հնագիտության պատմության մեջ առաջին անգամ պեղումները հին այգու տարածքում էին իրականացվում։ Պեղումները եզակի են այնտեղ հայտնաբերված գտածոների շնորհիվ։ Դրանք թույլ են տալիս ենթադրել, որ Հայաստանում դեռ էնեոլիթի ժամանակաշրջանից գինեգործության ավանդույթներ են եղել։
«Մենք Գնիշիկի ձորում էնեոլիթի շրջանի բնակավայրեր ենք հայտնաբերել․ միջնադարը «ջնջել» էր դրանք։ Այստեղ հայտնաբերված վկայությունները թույլ են տալիս ենթադրել, որ տեղի բնակիչները վայրի խաղող են մշակել»,-ասաց Գասպարյանը։
Նա նշեց, որ առաջիկա պեղումները պետք է հաստատեն՝ որքանով են ճշմարիտ իրենց դատողությունները։
Ինչպե՞ս է դա եղել
Այգին հայտնաբերվել է 2012 թվականին։ Այնտեղ որոշվել է պեղումներ անցկացնել այն բանից հետո, երբ հնագետները Արենիի քարանձավում խաղողի կորիզներ են հայտնաբերել։ Մինչև պեղումների մեկնարկը գիտնականներն անգամ պատկերացնել չէին կարող, որ այգի կգտնեն։
«Մենք կարծում էին, որ եթե փորենք, գինու գործարան կամ երևէ այլ բան կհայտնաբերենք», - ասաց Գասպարյանը։
Արդյունքում, սակայն, խոշոր արտադրական տնտեսական համալիր է հայտնաբերվել, որի ծագումն ու էությունը դեռ ուսումնասիրվում են։
©
Photo : provided by Boris Gasparyan
Գնիշիկի կիրճի գտածոները
Քանի որ այգին շատ մոտ է եղել քարավանի ուղուն՝ Մետաքսի ճանապարհին, կարելի է ենթադրել, որ խաղողը տնտեսական նպատակներով է աճեցվել։ Դրա մասին են վկայում նաև այնտեղ հայտնաբերված կերամիկան ու մետաղադրամը։ Ամենայն հավանականությամբ, այգին Նորավանքին է պատկանել։ Խաղողից գինի են ստացել, դրա վաճառքից ստացած գումարով խաչքարեր սարքել, աշխատել ձեռագրերի վրա, անձնակազմ պահել։
Այգի հայերի համար
«Երբ ասում եմ այգի, նկատի ունեմ խաղողի այգի, քանի որ գրաբարում այգին հենց խաղողի այգին է։ Այգիների մյուս տեսակներն իրենց անուններն ունեին, օրինակ՝ խնձորի այգուն ասում էին «խնձորի» և այլն»,- պարզաբանեց Գասպարյանը։
Նրա խոսքով՝ այգի գաղափարը մեծ նշանակություն ունի հայերի ազգային ինքնության ձևավորման վրա։ Արարչի ստեղծած դրախտային այգու նմանությամբ` արքաները, որպես երկրում Աստծու փոխարքաներ, իրենց սեփական այգիներն էին հիմնում։ Այդ պատճառով էլ մեր նախնիները խաղողի այգին դրախտ էին համարում։
Հետո արդեն այգիները, որպես հզորության խորհրդանիշ, «գնացին» Եվրոպա, ու ամեն միապետ դղյակի մոտ անպայման այգի էր հիմնում։
Հայաստանում ամեն օր 25 դամբարան է ավերվում. ինչ արժեք ունի Դալմայի այգիներում գտնվածը
Գասպարյանը նշեց, որն մարդիկ այսօր էլ ձգտում են քաղաքից դուրս տուն կառուցել ու այնտեղ այգի տնկել, որ քաղաքի վազվզոցից հեռանալու տեղ լինի։
Համավարակից հետո Գնիշիկի ձորի «դրախտային այգին» բաց կլինի ոչ միայն տեղացիների, այլև զբոսաշրջիկների համար։
Նշենք, որ գեղատեսիլ Գնիշիկի ձորը հարուստ է բնական հուշարձաններով, աղբյուրներով, որոնք հին ժամանակներից օգտագործվել են կենցաղային ու գյուղատնտեսական նպատակներով, մասնավորապես՝ ընդարձակ հին էնդեմիկ խաղողի այգիները ոռոգելու համար։
©
Photo : provided by Boris Gasparyan
Գնիշիկի կիրճ
Ի՞նչ կարելի է սպասել հրշեջից, որը հրդեհը տեսնում է, բայց այն մարելու իրավունք չունի
(Թարմացված է 22:44 29.05.2020)
Եկեք անկեղծ լինենք։ Խաղաղապահ գործունեությունը բավական տարօրինակ կողմեր ունի, որոնց շուրջ խորհելու առիթ կա, քանզի Խաղաղապահների միջազգային օրն է։ Խաղաղություն մաղթենք խաղաղապահներին
Վերցրեք, թեկուզ, Ղարաբաղյան հակամարտությունը։ Հայերն ու ադրբեջանցիները գրեթե 30 տարի է, ինչ փաստացի պատերազմական իրավիճակում են և դրան զուգահեռ` երկուսն էլ տարիներ շարունակ խաղաղապահ առաքելություն են իրականացնում Աֆղանստանում։ Այսինքն՝ միմյանց հետ լեզու չենք կարողանում գտնել ու վերջնական խաղաղություն չենք կարողանում հաստատել, բայց փորձում ենք այնպես անել, որ երրորդ երկրում խաղաղություն հաստատվի։
Ավելին՝ փորձեք ակնարկել, որ Ղարաբաղում կարելի է խաղաղապահ ուժեր տեղակայել, անմիջապես էլ դիմադրության կհանդիպեք թե՛ հայկական, թե՛ ադրբեջանական կողմից։ Այսինքն՝ ես պատրաստ եմ աջակցել ուրիշներին՝ հայաստանցի խաղաղապահները ներկա են Կոսովոյում, Աֆղանստանում և Լիբանանում, բայց ինձ մոտ, խնդրում եմ, խաղաղապահներ մի բերեք, ես նրանց հանդեպ խիստ վերապահումներ ունեմ։ Վերապահումները հայտնի են, և դրանք հիմնականում երեքն են։
Առաջին՝ խաղաղապահները անաչառ չեն։ Երկրորդ՝ իրական վտանգի դեպքում խաղաղապահներն այնքան էլ արդյունավետ չեն գործում։ Եվ երրորդ՝ եթե պատերազմը վերսկսվի, այդ խաղաղապահները մի օր էլ չեն մնա, անմիջապես կհեռանան։
Ամենադժվարն առաջին անկախությունն էր. ինչով են նման Առաջին և Երրորդ հանրապետությունները
Խոստովանենք՝ այս կասկածները հիմք ունեն։ Ամենաերկար խաղաղապահ առաքելությունը ՄԱԿ-ն իրականացնում է Մերձավոր Արևելքում։ Արաբները բողոքում են, որ խաղաղապահները չեն կարողանում սանձել հրեաներին և շատ կոնկրետ օրինակ են բերում՝ 82 թվականին իսրայելական բանակը մտավ ու գրավեց գրեթե ողջ Լիբանանը, և որևէ մեկը դրան չխոչընդոտեց։ Մյուս կողմից՝ հրեաներն են բողոքում, թե խաղաղապահները միայն արաբներին են պաշտպանում և բոլորովին չեն արձագանքում, երբ արաբական բնակավայրերից հրթիռակոծվում է Իսրայելի տարածքը։
Իսկ այն, որ խաղաղապահները վտանգի դեպքում կարող են հեռանալ` անպաշտպան թողնելով խաղաղ բնակիչներին, նույնպես հնարավոր չի հերքել. Ռուանդայի սարսափելի իրադարձություններն են այդ մասին վկայում։
Հենց այդպես եղավ 94 թվականին, երբ խաղաղապահների ռազմակայանում ապաստան էին գտել թութսի ցեղախմբի մոտ 2000 ներկայացուցիչներ, նրանց դեմ ատելությամբ լցված հութուները շրջապատել էին ռազմակայանը, և խաղաղապահները պարզապես թողեցին ու գնացին` հրաշալի իմանալով, թե ինչ է հետևելու, որովհետև երբ նրանք հեռանում էին, թութսիները վազում էին նրանց հետևից ու այլևս օգնություն էլ չէին խնդրում, ուղղակի ասում էին.
«Սպանեք մեզ, գոնե առանց տանջանքների կմեռնենք»։
Բանական արարածներ լուսնի վրա․ խաբեություն, որը հաջողությամբ իրականացրեց ամերիկյան թերթը
Իհարկե, կան նաև հաջողված խաղաղապահ առաքելությունների օրինակներ։ Արևելյան Թիմորում, փաստորեն, հենց խաղաղապահները կազմակերպեցին անկախության հանրաքվեն, ինչից հետո աշխարհի քարտեզի վրա նոր պետություն առաջացավ։ Ընդհանրապես վերջին տասնամյակների ընթացքում խաղաղապահներն օգնել են քվեարկություն անցկացնել 25 երկրներում, զինաթափել են ավելի քան 400 հազար զինյալի։
Բայց իրավացի են նաև նրանք, ովքեր պնդում են՝ խաղաղապահի հնարավորություններն այնքան էլ մեծ չեն։ Երևի արդեն չեք հիշում, թե ինչ էր կատարվում 90-ականներին` Բոսնիայում, որտեղ խաղաղապահների թիվը հասնում էր 30 հազարի։ ՄԱԿ-ը մարդասիրական օգնություն էր ուղարկում, մեքենաների շարասյունը շարժվում էր անտառով, այդ պահին ճանապարհին հայտնվում էր դաշտային հրամանատարներից մեկի ավտոմեքենան։ Ու այդ մարդն ասում էր.
©
AFP 2020 / Oli Scarff
«Թույլ չեմ տա ձեզ անցնել իմ վերահսկողության տակ գտնվող տարածքով։ Դուք, փաստորեն, ուզում եք օգնել իմ թշնամիներին»։
Ու վերջ։ 30 բեռնատարներից բաղկացած շարասյունը, ինչպես ասում են, լռվում էր։ Դեպք է եղել, երբ մարդասիրական բեռ փոխադրողները ստիպված են եղել այդպես կանգնել վեց օր շարունակ։ Որովհետև խաղաղապահն, իհարկե, հրազեն ունի, բայց կարող է այն կիրառել միայն մի դեպքում՝ եթե իր կյանքին անմիջական վտանգ է սպառնում։
Անջեյ Սիտկովսկին, որը բազմաթիվ առաքելությունների է մասնակցել աշխարհի տարբեր ծայրերում, գիրք է գրել, որը կոչվում է «ՄԱԿ-ի խաղաղապահությունը՝ միֆ և իրականություն»։
Ինչպես 100 տարի առաջ մեծ տերությունները բաժանեցին ամեն ինչ
Ուղղակի մի մեջբերում այդ գրքից. «Ինչ կարելի է սպասել հրշեջից, որը հրդեհը տեսնում է, բայց իրավունք չունի այն մարել` մինչև չստանա քաղաքապետարանի համաձայնությունը, իսկ ջուրը կարող է օգտագործել միայն այն դեպքում, երբ կրակը մոտեցել է իրեն, և կոշիկներն են սկսել այրվել»։
Բոլոր դեպքերում՝ խաղաղապահի առաքելությունը հարգանքի է արժանի, որովհետև վտանգի հետ է կապված։ Երկրորդ Համաշխարհային պատերազմից հետո խաղաղապահ առաքելություններին մասնակցել է ընդհանուր առմամբ մոտ մեկ միլիոն մարդ, կորուստները կազմել են ավելի քան 2500 հոգի։ Եկեք, ուրեմն, ուղղակի խաղաղություն մաղթենք մեր խաղաղապահներին, որովհետև խաղաղապահին էլ ինչ է պետք՝ խաղաղություն։
Trollface-ը Գերմանիայի երկնքում. օդաչուն 2,5 ժամ «նկարել» է
ԵՐԵՎԱՆ, 30 մայիսի – Sputnik․ Diamond DA20-A1 Katana ինքնաթիռի օդաչուն Գերմանիայի երկնքում պատկերել է հայտնի trollface մեմը։
Երբ օդաչուն հայ է. «Գլուխգովան հռոմեացիներին հիշեցրեք Երևանի մասին». տեսանյութ
Այդ «ստեղծագործությունը» կարելի է տեսնել Flightradar24 կայքում։ «Դիմանկարն» անելու համար օդաչուն 2,5 ժամ է ծախսել։
©
Photo : Flight Radar 24
Diamond DA20-A1 Katana ինքնաթիռի օդաչուն Գերմանիայի երկնքում պատկերել է հայտնի trollface մեմը
«Ախպեր ջան, մի վախի. ես քո հետ եմ թռնում». ինչպես մի կատակն աստղ դարձրեց օդաչու Մկրտչյանին
Հետաքրքիր է, որ սա առաջին դեպքը չէ, երբ օդաչուները երկնքում զվարճալի «գրություններ» են թողնում։ Ռուսաստանցի օդաչու Օլեգ Կոբզևն ավելի վաղ Տուլայի մարզի երկնքում գրել էր. «Իսկ որտե՞ղ են բոլորը»։ Մեկ օր անց ամերիկյան Ֆլորիդա նահանգի երկնքում ռուսերեն գրառում էր հայտնվել. «Լվա ձեռքերդ»։
Ռազմական օդաչուները վարժանքներ են արել Երևանի երկնքում. տեսանյութ