Լաուրա Սարգսյան, Sputnik.
Օրերս Հայաստանի կառավարությունը հավանություն տվեց Երևանի և Թեհրանի միջև մուտքի արտոնագիրը չեղյալ հայտարարելու մասին համաձայնագրին, ինչը թույլ կտա Հայաստանին բարձրանալ նոր մակարդակի՝ տարածաշրջանային զբոսաշրջության նախագծի առաջխաղացման շրջանակում:
Վերջին շրջանում Հարավային Կովկասի տարածաշրջանում տեղի են ունենում որոշակի քաղաքական-տնտեսական գործընթացներ. Իրանի միջուկային ծրագրի վերաբերյալ միջազգային պատժամիջոցների վերացում, Իրանի քաղաքացիների համար Վրաստանի կողմից վիզայի չեղյալ հայտարարում, վրաց–իրանական առևտրատնտեսական հարաբերությունների խորացման շուրջ բանակցություններ, նախագծեր տրանսպորտի, էներգետիկայի և այլ ոլորտներում:
Դրա հետ կապված՝ Հայաստանն ավելի շատ է դիտարկվում որպես տարանցիկ երկիր, որը կարող է ապահովել Իրանի ելքը դեպի Սև ծով և եվրոպական շուկա, իսկ Վրաստանի՝ ԻԻՀ շուկա և Պարսից ծոց:
Մյուս կողմից` Հայաստանը մեծացնում է իր համագործակցությունը Եվրամիության երկրների հետ և այդ ուղղությամբ զարգացնում զբոսաշրջության ոլորտը: Դրան նպաստում է նաև Երևանի և Բրյուսելի միջև նախաձեռնված բանակցությունները՝ Հայաստանի կառավարության կողմից հայտարարված «բաց երկնքի» քաղաքականության շրջանակում:
«Բաց երկնքի» քաղաքականություն Եվրամիության հետ
Այն մասին, որ Հայաստանը պատրաստ է ԵՄ-ի հետ ստորագրել «Միասնական ավիացիոն տարածքի մասին» համաձայնագիր, հայտարարվել է 2015թ.-ի դեկտեմբերին Բրյուսելում Հայաստանի ԱԳՆ ղեկավար Էդվարդ Նալբանդյանի և ԵՄ արտաքին հարցերի գերագույն ներկայացուցիչ Ֆեդերիկա Մոգերինիի հանդիպման ժամանակ:
Համաձայնագրի էությունն ավիացիոն շուկայի ազատականացումն է` «բաց երկնքի» քաղաքականության միջոցով: Իր հերթին` ԵՄ ներկայացուցիչները կարծում են, որ այդ համաձայնությունը չափազանց արդիական է, քանի որ վերջին շրջանում Հայաստանը Վրաստանի պես պահանջված երկիր է դարձել եվրոպացիների համար:
«Տվյալ պահին մենք սպասում ենք, որպեսզի Եվրահանձնաժողովը մանդատ ստանա Եվրախորհրդարանից, որից հետո մենք կարող ենք բանակցություններ սկսել Եվրամիության հետ ազատ ավիահաղորդակցության հարցով»,- Sputnik Արմենիայի թղթակցի հետ զրույցում ասաց Հայաստանի էկոնոմիկայի նախարարի առաջին տեղակալ Գարեգին Մելքոնյանը:
Փոխնախարարը նշեց, որ մանդատ ստանալուց հետո Հայաստանի և Եվրամիության միջև բանակցային գործընթացը կավարտվի մի քանի ամսվա ընթացքում:
«Այդ համաձայնագիրը թույլ կտա Եվրամիության 28 անդամ երկրների ավիաընկերություններին ազատ թռչել դեպի Հայաստան, որին մենք համաձայն ենք և լիովին պատրաստ ենք այդ քայլին»,- ասաց Մելքոնյանը:
Նրա խոսքով՝ Հայաստանն ունի բոլոր առավելությունները՝ «տարածաշրջանային ներկայացուցչության» կարգավիճակն ամրագրելու համար: Այդ առումով կարևոր դեր է խաղում նաև օդանավակայանի որակը:
«Զվարթնոց» միջազգային օդանավակայանը բոլոր նախադրյալներն ունի հետագա ընդլայնման և բարելավման համար, հատկապես եթե հաշվի առնվի այն փաստը, որ Հայաստանը դեռ 2013թ.-ին որդեգրել է «բաց երկնքի» քաղաքականություն:
«Այս օրերին ակտիվ քննարկվում են թռիչքները և գների կարգավորման քաղաքականությունը: Կարծում եմ, որ ժամանակի հետ ավելի շատ թռիչքներ կլինեն մեր օդանավակայանի ուղղությամբ, որի արդյունքում տոմսերի գները կնվազեն»,- ասաց Մելքոնյանը:
Տարածաշրջանային զբոսաշրջություն
Տարածաշրջանային զբոսաշրջության հիմքը ոչ միայն բարիդրացիական հարաբերություններն են, այլև երկրների միջև վիզայի ազատականացումը: Այդ ուղղությամբ Հայաստանը Վրաստանի հետևից լուրջ քայլեր է ձեռնարկել Իրանի հետ վիզային ռեժիմը վերացնելու ուղղությամբ: Հայաստանի ԱԳՆ ղեկավար Էդվարդ Նալբանդյանն Իրան կատարելիք այցի ընթացքում մտադիր է ստորագրել Իրանի հետ մուտքի արտոնագիրը չեղյալ հայտարարելու մասին համաձայնագիրը, որն ավելի վաղ արժանացել էր Ազգային ժողովի հավանությանը:
Վիզային ռեժիմը չեղյալ հայտարարելը նոր քայլ կդառնա երկկողմ հարաբերությունները խորացնելու ուղղությամբ: Նման որոշում ընդունելուն նպաստել են ինչպես աշխարհաքաղաքական իրավիճակը տարածաշրջանում և Հայաստանի որոշակի մեկուսացումը, այնպես էլ վերջին տարիներին իրանցի զբոսաշրջիկների հոսքը:
Այսպիսով` եթե 2014թ.-ին զբոսաշրջիկների թիվը կազմել է 110 հազար մարդ, ապա 2015թ.-ին՝ 144 հազար մարդ՝ ավելանալով 24 տոկոսով:
Բավական հետաքրքիր միտումներ են նկատվում Հայաստանի և Վրաստանի միջև միջպետական զբոսաշրջության զարգացման առումով:
«Երկու երկրները՝ Հայաստանը և Վրաստանը, բավական հետաքրքիր պատմական անցյալ և ազգային ինքնություն ունեն, ինչն արդեն իսկ գրավիչ է ցանկացած զբոսաշրջիկի համար»,- ասաց Մելքոնյանը:
Վերջին շրջանում հայկական շուկայով հետաքրքրված են նաև խոշորագույն միջազգային հյուրանոցային ցանցերը, և այստեղ նկատվում է դրական դինամիկա:
«Եթե համեմատենք այսօրվա և 10 տարի առաջվա Երևանը, ապա մենք կզգանք տարբերությունը: Մայրաքաղաքում կա մի քանի հարյուր հյուրանոց, որոնց թվում այնպիսի խոշոր հյուրանոցային ցանցեր, ինչպես Radisson-ը, Hyatt-ը, Hilton-ը, Marriott-ը»,- ասաց Մելքոնյանը:
Նրա խոսքով՝ տվյալ պահին բանակցություններ են ընթանում այլ հյուրանոցային հսկաների հետ, որոնց մասին հասարակությունը կիմանա ավելի ուշ: Ուշադրության է արժանի այն փաստը, որ շատ անվանի հյուրանոցներ ընդլայնում են Հայաստանում աշխարհագրությունը՝ մասնաճյուղեր բացելով մարզերում:
