https://arm.sputniknews.ru/20231017/israjelakan-paterazmy-sarecrel-e-hndkakan-mijancqy-bajc-ev-shans-e-tvel-hajastanin-67386605.html

Իսրայելական պատերազմը սառեցրել է «հնդկական միջանցքը», բայց և շանս է տվել Հայաստանին

Իսրայելական պատերազմը սառեցրել է «հնդկական միջանցքը», բայց և շանս է տվել Հայաստանին

Sputnik Արմենիա

«Մերձավորարևելյան միջանցք» նախագծի հնարավոր սառեցումը կարող է բարձրացնել «Հյուսիս-Հարավ» ՄՏՄ-ի ու նրա զուգահեռ երթուղիների նշանակությունը, որոնցում Հայաստանը... 17.10.2023, Sputnik Արմենիա

2023-10-17T22:53+0400

2023-10-17T22:53+0400

2023-10-17T22:53+0400

տրանսպորտային միջանցք

հայաստան

հնդկաստան

չաբահար

մերձավոր արևելք

իսրայել

https://cdn.am.sputniknews.ru/img/07e7/0a/11/67388536_39:0:706:375_1920x0_80_0_0_54274015404e3a3f22e82700becf62c2.jpg

Մերձավոր Արևելքում առաջացած հակամարտությունը անորոշ ժամանակով կարող է սառեցնել «Մերձավորարևելյան միջանցքի» ստեղծման գաղափարը, միջանցք, որը պետք է Հնդկաստանը մի քանի արաբական երկրների և Իսրայելի միջոցով կապի Եվրոպայի հետ։ Եվ այդ իրադարձությունների ֆոնին Հայաստանի համար հնարավորություն է բացվել դառնալու Հնդկաստանը Եվրոպայի հետ կապող տրանսպորտային մայրուղու մի օղակը։Սակայն Հայաստանը դեռ պետք է կարողանա համոզել Հնդկաստանի և Իրանի գործընկերներին նրանում, որ հենց իր տարածքով պետք է անցնի խոշոր և հավակնոտ լոգիստիկ նախագծի իրագործման համար այդքան կարևոր զարկերակը։Հնդկաստանը Եվրոպայի հետ Հարավային Կովկասով կապելու հարցը մեկ տարի չէ, որ շրջանառվում է։ «Միջանցքային» բոլոր նախագծերում Երևանը տեսականորեն զարկերակներից մեկն է, որի միջով կարող է անցնել երթուղին։ Սակայն Արցախում տեղի ունեցած պատերազմի, բուն Հայաստանի տարածքում չլուծված ենթակառուցվածքային և լոգիստիկ հարցերի ֆոնին միջանցքի գործարկման հարցը դեռ շարունակում է քննարկման փուլում մնալ։ Միևնույն ժամանակ Հնդկաստանն արդեն վաղուց դեպի ԱՊՀ և ԵՄ երկրների իր ապրանքների մատակարարումների դիվերսիֆիկացման հնարավորություններ է փնտրում։Այդ առիթով 2023 թվականի սեպտեմբերի սկզբին, G-20 գագաթնաժողովի ժամանակ, Հնդկաստանի վարչապետ Նարենդրա Մոդին հայտարարել էր նոր «Հնդկաստան-Մերձավոր Արևելք-Եվրոպա տնտեսական միջանցքի» (IMEC) գործարկման մասին։ Դա Հնդկաստանի, ԱՄԷ-ի, Սաուդյան Արաբիայի, ԵՄ-ի, Ֆրանսիայի, Իտալիայի, Գերմանիայի և ԱՄՆ-ի մասնակցությամբ կապի և տրանսպորտի ոլորտում համագործակցության առաջին նախաձեռնությունն է։Միջանցքը պետք է միջանցիկ կապ ապահովի Հնդկաստան-ԱՄԷ-Իսրայել-Հունաստան երթուղով։ Պայմանավորվածություն է ձեռք բերվել ընթացիկ տարվա նոյեմբերին մասնակից երկրների ներկայացուցիչների հետ հանդիպման մասին՝ քննարկելու համար երթուղու իրագործման հետ կապված հարցերը։ Նախատեսվում է աշխատանքային խմբի ստեղծում, երթուղու մանրամասների համաձայնեցում, ֆինանսավորման, մաքսային ընթացակարգերի համաժամանակեցման քննարկում։Որոշ տվյալներով՝ միայն Սաուդյան Արաբիան պատրաստ է նախագծում մինչև 20 մլրդ դոլար ներդնել։Միջանցքը նախատեսում է բեռնափոխադրումների մուլտիմոդալ տարբերակը։ Այդ սխեմայով բեռնարկղերով նավերը հնդկական Մումբայի նավահանգստից կհասնեն աշխարհի խոշորագույն արհեստական խորջրյա Ջաբալ-Ալի (ԱՄԷ) նավահանգիստ։ Այնտեղից բեռներն արդեն երկաթուղային ճանապարհով սահմանային Գուվայֆաթ անցակետով կհասնեն Սաուդյան Արաբիայի Հարադ քաղաք, ապա իսրայելական Հայֆա (պատկանում է Adani Group հնդկական ընկերությունների խմբին), որտեղից ծովով կուղևորվի հունական Պիրեյոս նավահանգիստը (67%-ով պատկանում է չինական պետական China Ocean Shipping Company ընկերությանը (COSCO) – խմբ.) Սարոնիքոս ծոցում. ի դեպ, նավահանգիստը այս երթուղու համար ԵՄ մուտքի առանցքային կետն է։Նշված երթուղին թույլ կտա Հնդկաստանից ապրանքներին հասնել եվրոպական երկրներ 10 օրում, այն դեպքում, երբ Սուեզի ջրանցքով ներկայիս երթուղով բեռնափոխադրումը զբաղեցնում է 18 և ավելի օր։Միջանցքը թույլ կտա ԱՄԷ-ին և Սաուդյան Արաբիային բարձրացնել իրենց դերը Պարսից ծոցի պետությունների շարքում որպես գլոբալ առևտրային ուղիների կարևորագույն հանգույց, իսկ Հնդկաստանին՝ դառնալ տարածաշրջանում առանցքային խաղացող՝ այլընտրանք ստեղծելով չինական «Մեկ գոտի, մեկ ճանապարհ» նախաձեռնությանը (ընդգրկում է ավելի քան 30 միջազգային կազմակերպություն, շուրջ 150 երկիր – խմբ․)։ Որոշակի առումով միջանցքը նաև վտանգ է ներկայացնում տարածաշրջանում Եգիպտոսի գերակայությանը, հաշվի առնելով, որ համաշխարհային ծովային առևտրի առյուծի բաժինը անցնում է Սուեզի ջրանցքով։Ինչ կապ ունի ՀայաստանըՊաղեստինա-իսրայելական հակամարտությունը փաստացի սառեցրեց հնդկական մեգանախագծի իրագործումն առաջիկա տարիներին։ Վերջին իրադարձությունները հարվածեցին նաև նախագծի խոշորագույն շահառուների՝ Սաուդյան Արաբիայի և Իսրայելի հարաբերությունների կարգավորմանը։ Միջազգային հեղինակավոր Reuters և Bloomberg գործակալությունների տվյալներով՝ Էր-Ռիյադն արդեն դադարեցրել է բանակցություններն այդ հարցով։Սակայն Գազայի հատվածում ստեղծված իրավիճակը լոգիստիկ ուղիները դիվերսիֆիկացնելու Հնդկաստանի ցանկությունը չի խաթարի։ Շատ ավելի հավանական է, որ այժմ այն էլ ավելի շահագրգռված կլինի տրանսպորտային նախագծերի դերի ուժեղացման հարցում Հարավային Կովկասի երկրների ներգրավմամբ։Այս ֆոնին Երևանը Թեհրանի հետ կարող են առաջ մղել այլընտրանքային մեգանախագիծը և վաղուց քննարկվող Իրանի և Հայաստանի միջով դեպի Սև ծով գնացող երթուղին։ Չի բացառվում, որ հենց այս նպատակով է ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը հոկտեմբերի 16-ին տարածքային կառավարման նախարար Գնել Սանոսյանին գործուղել Հնդկաստան։Երևանի շանսը. ինչու է «Պարսից ծոց-Սև ծով» միջանցքն անհրաժեշտ ՀայաստանինՊաշտոնապես նախարարը պետք է մասնակցի խոշորագույ լոգիստիկ ֆորումի (Global Maritime India Summit 2023)։ Նախատեսվում է նաև, որ հայկական կողմը կմասնակցի կլոր սեղանի, որը նվիրված է Չաբահար խորջրյա նավահանգստի զարգացմանը։Այստեղ նշենք նաև, որ Հայաստանը դեռ ՀՀ արտգործնախարար Արարատ Միրզոյանի հնդկաստանյան այցի ժամանակ այս տարի հայտարարել էր Իրանի և Հնդկաստանի միացմամբ միջազգային բեռնափոխադրումների մուլտիմոդալ արագընթաց երթուղու ստեղծման մասին։ Այն ժամանակ Երևանն ու Նյու Դելին սկսեցին բանակցել միջազգային ավտոմոբիլային փոխադրումների մասին երկկողմ համաձայնագիր ստորագրելու վերաբերյալ։2023 թվականի մայիսին Երևանը հաստատեց իր մտադրությունը։ Հայկական կողմը հայտարարեց Չաբահար նավահանգստում օպերատորական կետ բացելու մասին, այդ հարցով աշխատանքային խումբ ստեղծեց և ճանապարհային քարտեզ մշակեց անխափան, ամբողջական միջանցքի իրականացման վերաբերյալ։ Խոսքը «Հյուսիս-Հարավ» միջազգային տրանսպորտային միջանցքին՝ Հայաստանի միջով անցնող զուգահեռ երթուղու մասին է։ Այն թույլ կտա հնդկական ապրանքների համար կրճատել ճանապարհը Սև ծովով դեպի Ռուսաստան և Եվրոպայի երկրներ։Ամենայն հավանականությամբ, Սանոսյանի առջև խնդիր է դրված ոչ միայն դեպի Չաբահար Երևանի օպերատորական գործունեության համաձայնեցումը Հնդկաստանի և Իրանի գործընկերների հետ, այլև Նյու Դելիի հետ բանակցությունների ավարտը միջազգային ավտամոբիլային փոխադրումների մասին համաձայնագրի կնքման վերաբերյալ։Հայկական այլընտրանքԵրևանի առաջարկած միջանցքը, որը փաստորեն «Պարսից ծոց-Սև ծով» իրանական երթուղու նմանակն է, կարող է այլընտրանքային երթուղի դառնալ դեպի Եվրոպա և Ռուսաստան Հնդկաստանից և Իրանից բեռների մատակարարման համար։ Իրանի և Հայաստանի մասնակցությամբ երթուղին թույլ կտա լոգիստիկ ծախսերը կրճատել 25%-ով, իսկ տեղափոխման ժամանակը՝ գրեթե կրկնակի։Այսպես, Հնդկաստանից բեռները կարող են հասցվել Չաբահար նավահանգիստ (Իրանի հարավ-արևելք), այնուհետև ցամաքով՝ Հայաստան (կամ ավտոմոբիլային ճանապարհով, կամ երկաթգծով), այնուհետև՝ Վրաստան, և արդեն այնտեղից՝ Բուլղարիայի կամ Հունաստանի նավահանգիստներ կամ Ռուսաստան (ծովային նավահանգիստներով կամ Վերին Լարսով)։Միջանցքի գործարկումը, անկասկած, կնպաստի առկա և նոր կառուցվող ենթակառուցվածքների բերալավմանը, ինչպես նաև Հայաստանին հնարավորություն կտա ընդլայնելու սեփական արտահանումը դեպի Իրան, Հնդկաստան, ԵՄ և ԵԱՏՄ երկրներ։ Բացի բուն տարանցումից ստացվող շահույթից, ամբողջական երթուղու գործարկումը կհանգեցնի տրանսպորտային ծախսերի կրճատման։«Հայկական ճանապարհը» թույլ կտա Հնդկաստանին ոչ միայն ավելացնել իր ներկայությունը Հարավային Կովկասում, այլև մրցակցություն պարտադրել պակիստանյան երթուղուն, որն անցնում է Գվադար նավահանգստով և միացնում Աֆղանստանն ու Կենտրոնական Ասիան Հնդկական օվկիանոսի հետ։Ներկայում Երևանի համար չափազանց կարևոր է Հայաստանի տարածքով ցանկացած տրանսպորտային միջանցքի գործարկումը (այդ թվում՝ «Պարսից ծոց-Սև ծով» ՄՏՄ – խմբ․)։ Դա թույլ կտա բեռնափոխադրումների լրացուցիչ հոսք, ներդրումներ ներգրավել և ընդլայնել լոգիստիկ հզորությունները։ Տրանսպորտային զարկերակները Հայաստանին նաև թույլ կտան մի շարք առավելություններ ստանալ՝ ինչպես քաղաքական, այնպես էլ տնտեսական, ինչը ինքնաբերաբար կհանգեցնի տարաշրջանում երկրի դերի մեծացմանը։ Հայաստանն այդ դեպքում տրանսպորտային կարևոր հանգույց կդառնա։Սակայն պետք է հասկանալ, որ ցանկացած տրանսպորտային միջանցքի ձևավորման համար ժամանակ է հարկավոր, այդ պատճառով ՄՏՄ-ի գործարկմանն առաջիկա մի քանի տարիներին սպասել հազիվ թե իմաստ ունի։Պաշտոնական Երևանի առաջ խնդիր կա վերականգնելու և արդիականացնելու միջազգային մայրուղիներն ու երկաթգծերը, ստեղծել համապատասխան ենթակառուցվածքներ, լրացուցիչ անցակետեր բացել, մաքսային սակագներ մշակել և այլն։ Այս ամենը Երևանի համար մեծ գումար կարժենա (այս նախագծերում ֆինանսական մասնակցություն ունենալը տեսականորեն կարող է հետաքրքիր լինել նույն Նյու Դելիին և Թեհրանին)։Ներկայում Հայաստանում լուրջ ենթակառուցվածքներ չկան մեծ ծավալներով նշված երթուղով բեռների փոխադրման համար, պետք է շտապել ավարտին հասցնել «Հյուսիս-Հարավ» մայրուղու շինարարությունը ոչ թե 8 տարում, այլ ներդրումներ գտնել նախագիծը հնարավորինս սեղմ ժամկետներում իրականացնելու համար, այլապես պարզապես կզրկվի մեգանախագծին մասնակցելու հնարավորությունից։

https://arm.sputniknews.ru/20230329/hndkastany-karvogh-e-irani-nakhagtsi-mas-darnal-erevany-ev-delin-hamadzajnagir-en-patrastum-57396018.html

հնդկաստան

չաբահար

մերձավոր արևելք

իսրայել

2023

Լուրեր

am_HY

տրանսպորտային միջանցք, հայաստան, հնդկաստան, չաբահար , մերձավոր արևելք, իսրայել